Kościelna 23 – architektoniczna brama do nowej dzielnicy
Cegła, metal i industrialne detale nadają budynkowi wielorodzinnemu w Poznaniu wyrazisty charakter. Jego grzebieniowy układ harmonijnie wpisuje się w kontekst urbanistyczny, porządkując przestrzeń między sąsiednimi kamienicami.
Spis treści
- We wsi Jeżyce stare spotyka się z nowym, a lepsze z gorszym
- Trochę współczesności, trochę postmodernizmu, trochę kamienic czynszowych
- Grzbietowy układ i hołd dla tradycji jeżyckich neonów
- Kościelna 23 z "okazałą i masywną" nagrodą
- O założeniach autorskich pisze Piotr Litoborski i Piotr Marciniak
- Metryczka
We wsi Jeżyce stare spotyka się z nowym, a lepsze z gorszym
Wieś Jeżyce (dawniej Yssycz) została włączona w granice administracyjne Poznania w 1900 roku. Z perspektywy czasu widać, że była to decyzja słuszna – od tego momentu to niewielkie, zachodnie przedmieście rozpoczęło bowiem dynamiczną transformację jako dzielnica miasta. Pruscy panowie zaczęli tu stawiać nowe czynszowe kamienice, wyodrębniono Rynek Jeżycki, wybudowano Teatr Nowy, szkoły i szpitale. Dzielnica rosła, domy pięły się w górę i czuć było, że powstaje tu miejsce z prawdziwym potencjałem. Gdyby analogiczna sytuacja miała miejsce dzisiaj, stałoby się odwrotnie – to raczej Poznań zostałby przyłączony do Jeżyc.
Czytaj także: Kamienicowe love: Bo każda kamienica ma w sobie coś wyjątkowego. Często nie wiemy, że skrywają takie detale we wnętrzu
Rozkwit, jaki przeżyła ta dzielnica na przestrzeni ostatnich 20 lat, jest niesamowity – dostojne pruskie kamienice poddawane są ciągłej rewitalizacji, otwierają się nowe kawiarnie i restauracje. Tłumy ludzi przepychają się w kolejkach do najmodniejszych lokali, a rowerzyści, użytkownicy hulajnóg oraz piesi wypierają właścicieli aut, którzy jeszcze naiwnie wierzą w znalezienie wolnego miejsca parkingowego. Amatorzy tanich trunków przecinają swe szlaki z wyrafinowanymi koneserami napojów z górnej półki. Stare spotyka się z nowym, lepsze z gorszym, tworząc niebywałe połączenie miejsc i ludzi.
Trochę współczesności, trochę postmodernizmu, trochę kamienic czynszowych
W tym wszystkim jest też nowa architektura. Czasami wkomponowana w istniejącą, gęstą tkankę zabudowy, jak choćby piękny dom wielorodzinny na tyłach hotelu Mercure autorstwa Szymona Januszewskiego, czasami zaś projektowana na wielką skalę, jak powstająca w miejscu dawnej fabryki Goplana dzielnica mieszkaniowa zwana Nowymi Jeżycami. Ulica Kościelna – z unikalnym owalnym kształtem, będącym pozostałością po dawnej wsi – znajduje się gdzieś pomiędzy starym a nowym.
Czytaj także: Nowoczesne kompleksy zastąpią bary, pawilony i second handy. Zakończył się pierwszy etap inwestycji w Lublinie
Jest tu trochę współczesności, trochę postmodernizmu i trochę kamienic czynszowych wymagających rychłej renowacji. Dodatkowo na działce pod numerem 23 występuje pewna trudność – wzdłuż jej północnej fasady wytyczono nową drogę wjazdową, łączącą ulicę Kościelną z osiedlem mieszkaniowym. Projektowany przez pracownię Litoborski+Marciniak budynek musiał więc nie tylko umiejętnie wpasować się w pierzeję ulicy, lecz także stanowić element miastotwórczy – bramę do nowej dzielnicy.
Grzbietowy układ i hołd dla tradycji jeżyckich neonów
Powstał obiekt o bardzo ciekawej tektonice i spójnym wyrazie architektonicznym. W kontekście urbanistycznym budynek ma grzebieniowy układ, dopasowany do ścian szczytowych sąsiednich kamienic, co porządkuje chaos w dotychczasowej zabudowie. Wizualnie dom wykończony jest cegłą w stonowanej kolorystyce, z detalami o charakterystycznym odcieniu antracytu oraz zgaszonej bieli. Stosunkowo niedługa elewacja od strony ulicy Kościelnej przełamuje się i zaprasza w głąb północnej pierzei budynku, która została umiejętnie podzielona na mniejsze fragmenty poprzez rytmiczne wprowadzenie masywnych wykuszy, wystających poza obrys poziomu parteru.
Nadaje to całej kompozycji rzeźbiarski charakter i stanowi niezwykle udane przełamanie długiej na 150 metrów fasady, która wizualnie skraca się i nabiera sznytu. W cofniętej przestrzeni parteru pojawiają się powoli kolejne modne lokale usługowe, reklamujące się za pomocą tzw. ledonów zawieszonych na jednej płaszczyźnie fasady. Ten zabieg, o który szczególnie zadbali architekci, to pewnego rodzaju hołd dla tradycji jeżyckich neonów. Dodatkowymi akcentami są ciekawa gra cegłą na elewacji, dbałość o współczesne detale oraz zaproszenie do współpracy przy zaprojektowaniu jednolitej identyfikacji wizualnej dla całego obiektu studia graficznego Kolektyf.
Kościelna 23 z "okazałą i masywną" nagrodą
Wyrzeźbiona w ten sposób bryła otrzymała nagrodę im. Jana Baptysty Quadro za najlepszą realizację wykonaną w Poznaniu w 2024 roku. Na przekór legendom o poznańskim skąpstwie – nagrodę mamy okazałą i niezwykle masywną, albowiem statuetka z podobizną renesansowego twórcy tutejszego ratusza waży dobre kilkanaście kilogramów. Trafiła jednakże do silnego zespołu biura architektonicznego, któremu taki ciężar niestraszny. Architekci udźwignęli bowiem wagę oczekiwań związanych z otwarciem bramy do nowej części Jeżyc, uwzględniając historię miejsca.
O założeniach autorskich pisze Piotr Litoborski i Piotr Marciniak
Wielorodzinny budynek Kościelna 23 został zlokalizowany w historycznej dzielnicy Jeżyce. Kluczowym zamysłem było uformowanie obiektu zamykającego istniejący kwartał i wpisującego się skalą oraz strukturą w historyczny kontekst urbanistyczny. Usługowa część parterowa miała ożywić ulicę, a mieszkania zapełnić się lokatorami. Miała powstać kolejna część miasta. To właśnie kontekst okazał się kluczowy zarówno dla funkcji, jak i formy obiektu. Wycofanie ostatnich poziomów nie tylko nawiązuje do sąsiednich budynków, lecz także wprowadza dynamiczne linie, dodające bryle lekkości i nowoczesności.
Część zachodnia, podniesiona o jedną kondygnację, stanowi akcent urbanistyczny, podkreślający miastotwórczy charakter całej inwestycji. Wykorzystane materiały nawiązują do industrialnego charakteru przemysłowej zabudowy dzielnicy – zabrudzonej cegły, elementów metalowych oraz nietypowych detali. To nimi właśnie inspirowane były rozwiązania zastosowane we wnętrzach wspólnych, uzupełnionych lastrykowymi posadzkami oraz metalowymi lampami. Do wykończenia elewacji użyto ręcznie formowanej płytki ceramicznej, co stanowi ukłon w stronę funkcjonującej niegdyś w pobliżu fabryki Wiepofama (jeden z pierwszych w Europie producentów obrabiarek specjalnych), a jednocześnie wpisuje się w unikalny klimat dzielnicy.
Partery budynków w całości przeznaczono na lokale usługowe, które już ożywiły najbliższą okolicę. Wśród mieszkań znalazły się zarówno najmniejsze, jednopokojowe, jak i te największe, sześciopokojowe, wyposażone w balkony i loggie, charakterystyczne dla otaczających kamienic. Dwupoziomowy parking podziemny i trzeci poziom parkingowy w parterze w całości zaspokajają potrzeby mieszkańców oraz innych użytkowników. Wysokie attyki dachowe mają schować całą, złożoną część infrastruktury technicznej. Budynek Kościelna 23 jest wielowymiarowym łącznikiem pomiędzy nowoczesnością a historią, zarówno w warstwie estetycznej jak i w samej tkance miasta.
Nowopowstała ulica łączy „stare” Jeżyce z nowymi kwartałami realizowanymi na terenie byłych fabryk Goplany i Wiepofamy. To również ukłon w stronę historii miasta, rozumianego jako zestaw uzupełniających się form przestrzennych.
_______________
Metryczka
Budynek mieszkalny, wielorodzinny z usługami i parkingiem podziemnym Poznań, ul. Kościelna 23
Autorzy: Litoborski + Marciniak Biuro Architektoniczne, architekci Piotr Litoborski, Piotr Marciniak
Współpraca autorska: architekt Jędrzej Pawlaczyk
Zespół: architekci Filip Osiński, Kamil Wawra, Anna Tuszyńska-Świgło, Joanna Mielewczyk, Michał Rams, Robert Byliński, Marta Jarmusik
Architektura wnętrz: Kolektyf
Architektura krajobrazu: Floriada - Małgorzata Bogusławska
Konstrukcja: KM Pracownia Projektowa - Mariusz Masiota, Dominik Kowalski
Generalny wykonawca: PORR Polska
Inwestor: Constructa Plus
Powierzchnia terenu: 5291,7 m2
Powierzchnia zabudowy: 4976,45 m2
Powierzchnia użytkowa mieszkań: 12 274,51 m2
Powierzchnia użytkowa lokali usługowo-handlowych: 1852,17 m2
Powierzchnia całkowita: 24 730,07 m2
Kubatura: 80 686,06 m3
Liczba mieszkań: 221
Powierzchnia mieszkań: od 27,05 m2 do 131,44 m2
Projekt konkursowy: 2020
Projekt: 2020-2022
Realizacja: 2022-2023
Nie podano kosztu inwestycji
_______________
