Spis treści
Jakie rodzaje tworzyw sztucznych wykorzystuje się na pokrycia dachowe?
Pokrycia dachowe mogą być wykonane z materiałów, które spełniają odpowiednie wymogi bezpieczeństwa, szczelności czy odporności na warunki atmosferyczne. Wybór konkretnego rodzaju pokrycia zależy również od nośności konstrukcji więźby dachowej, stopnia skomplikowania płaszczyzny dachu oraz jego nachylenia. Do tego dochodzą kwestie estetyczne, a także budżet inwestora.
Tworzywa sztuczne należą do kategorii lekkich pokryć dachowych, których ciężar rzadko kiedy przekracza 3 kg/m2 (wyjątkiem są płyty z poliwęglanu litego o średniej masie 6-12 kg/m2). Dla porównania waga dachówki ceramicznej, czyli najcięższego materiału, waha się w przedziale 30-70 kg/m2, a waga blachodachówki to ok. 2,5-7 kg/m2.
Do wykonania pokryć dachowych można wykorzystać następujące tworzywa sztuczne:
- Poliwęglan (PC) – w budownictwie stosuje się przede wszystkim płyty z poliwęglanu komorowego (kanalikowego) oraz poliwęglanu litego. Ze względu na wysoką przepuszczalność światła (do 90%) oraz odporność na działanie UV, materiał nadaje się na lekkie konstrukcje, jak: świetliki, wiaty, szklarnie, zadaszenia tarasów, itp.
- Polichlorek winylu (PVC) – pokrycia z PVC występują pod różnymi postaciami. Płyty faliste oraz trapezowe ze względu na swoje ograniczenia stosowane są raczej w konstrukcjach lekkich, podobnie jak płyty z PC. Natomiast dużo lepsze właściwości wykazuje dachówka PVC, którą można montować w budynkach mieszkalnych jako alternatywa dla dachówek ceramicznych i betonowych. Kolejną propozycją jest membrana dachowa PVC przeznaczona do stosowania w dachach płaskich lub o niskim nachyleniu oraz w jako hydroizolacja (w tym celu wykorzystywane są również płynne membrany PVC).
- Polipropylen (PP) – mniej popularne pokrycia niż te z PVC, głównie ze względu na gorsze właściwości, jeśli chodzi o wytrzymałość oraz odporność na uszkodzenia. Ponadto PP jest łatwopalny. Tym, co wyróżnia płyty z polipropylenu, to duża odporność na działanie kwasów, zasad i soli, przez co mogą sprawdzić się w pobliżu składowania chemikaliów, np. magazyny z nawozami. Z PP wykonywane są również wysokoparoprzepuszczalne membrany wstępnego krycia (MWK).
- Polietylen (PE) – z tego tworzywa produkuje się przede wszystkim folie dachowe (osłonowe oraz folie wstępnego krycia). Ze względu na swoją ograniczoną trwałość i odporność, może służyć za część wielowarstwowej powłoki wodoodpornej w pokryciach dachów płaskich.
- Kauczuk syntetyczny (EPDM) – membrana EPDM jest z powodzeniem stosowana w dachach płaskich, zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i przemysłowych. Jest to typ pokrycia jednowarstwowego. Wykazuje bardzo dobre właściwości, w tym pełną wodoszczelność, wysoką elastyczność (nawet w niskich temperaturach) oraz jest długowieczny (czas użytkowania sięga 50 lat). W praktyce przegrywa ceną oraz wyższym poziomem skomplikowania montażu z PVC.
- Termoplastyczna poliolefina (TPO) – materiał stosowany jako jednowarstwowe pokrycie dachowe w postaci membrany. Ze względu na biały kolor, powłoka odbija promienie słoneczne, co zapobiega nagrzewaniu się budynku. Sprawdzi się tam, gdzie zastosowane są panele fotowoltaiczne.
- Włókno szklane – materiał kompozytowy stanowiący połączenie żywic syntetycznych z włóknami szkła. Do pokrycia dachów występuje w postaci płyt płaskich, falistych i trapezowych i jest stosowane głównie w przemyśle oraz rolnictwie. Wyróżnia się niską wagą (do 3 kg/m²) i wysoką odpornością na opady atmosferyczne, w tym gradobicia, jednak wymaga warstw ochronnych, dla skutecznej ochrony przed działaniem UV.
Polecamy: Ograniczenie nagrzewania dachów latem – rozwiązania techniczne
Gdzie stosuje się pokrycia dachowe z tworzyw sztucznych?
Popularność tworzyw sztucznych w budownictwie stale rośnie. Tego rodzaju pokrycia są wybierane zwłaszcza tam, gdzie liczy się niska waga, odporność na środowisko chemiczne czy aspekty ekonomiczne. Jak to jednak bywa w wielu przypadkach: „coś kosztem czegoś” – tworzywa sztuczne mają swoje ograniczenia i nawet jeśli np. wykazują wysoką odporność na uszkodzenia, to mogą także być bardziej podatne na działanie wysokich temperatur. Należy to wziąć pod uwagę przed zleceniem prac dekarskich.
Budownictwo przemysłowe
Pokrycia z tworzyw sztucznych mają tu największe zastosowanie, zwłaszcza za względu na duże powierzchnie obiektów oraz płaskie dachy, które przeważają w budynkach hal, magazynów, warsztatów, itp. W takich przypadkach szczególnie sprawdzają się membrany z PVC, EPDM i TPO, które szczelnie zabezpieczają przed wilgocią. Ponadto tworzywa sztuczne wykazują dużą odporność na działanie zanieczyszczeń przemysłowych, w tym chemikaliów i smogu, co wpływa na przedłużenie żywotności takiego pokrycia. Za zastosowaniem tworzyw polimerowych przemawia również ich lekkość oraz łatwość montażu – ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku obiektów wielkopowierzchniowych z możliwością rozbudowy.
Budownictwo rolnicze
Podczas budowy obiektów rolniczych należy zwrócić szczególną uwagę na kontakt materiałów budowlanych z odchodami zwierząt oraz nawozami. Tworzywa sztuczne są tu dobrym wyborem na pokrycia dachów obór, chlewów, kurników oraz magazynów właśnie ze względu na wysoką odporność na agresywne środowiska. Tworzywa typu TPO oraz EPDM wykazują również niską podatność na rozwój grzybów i pleśni, co jest niezwykle ważne dla zachowania zdrowia i higieny zwierząt oraz utrzymania dobrych warunków do przechowywania plonów. Z kolei folie PE oraz płyty z poliwęglanu doskonale sprawdzają się w uprawach szklarniowych oraz tunelowych, dzięki przepuszczalności światła sięgającej do 90%.
Budownictwo mieszkalne
W mieszkalnictwie pokrycia dachowe z tworzyw sztucznych częściej stosuje się w budynkach wielorodzinnych. Membrany z PVC, TPO oraz EPDM pełnią funkcję szczelnej hydroizolacji w przypadku dachów płaskich oraz o skomplikowanej geometrii. Są niezastąpione przy budowie tarasów zielonych oraz dachów użytkowych. Białe folie TPO sprawdzą się w tzw. chłodnych dachach (ang. cool roof), ponieważ odbijają promienie słoneczne, zamiast je pochłaniać, co sprzyja zachowaniu chłodnych temperatur latem.
Warto również wspomnieć o płytach, np. z poliwęglanu wykorzystywanych jako zadaszenia tarasów oraz do budowy małej architektury ogrodowej, np. pergoli, wiat czy szklarni przydomowych. Z uwagi na niską wagę, cenę oraz łatwość montażu stanowią one alternatywę zarówno dla blachodachówki, jak i szkła.
Przeczytaj również:
- Jak prawidłowo wentylować dach skośny? Praktyczny przewodnik dla różnych typów poddaszy
- Pokrycie dachowe zaczyna się od solidnych łat i kontrłat – jak należy wykonać ich montaż i nie popełnić błędów?
Odporność pokryć dachowych na UV i opady atmosferyczne
Podstawową funkcją dachu jest ochrona przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak temperatura oraz opady atmosferyczne. To, na jakim poziomie utrzymuje się odporność danego materiału jest kluczowa przy wyborze pokrycia dachowego. Jeżeli chodzi o tworzywa sztuczne oraz działanie promieniowania UV, tu sprawa jest nieco skomplikowana. Wiele bowiem zależy od grubości pokrycia czy rodzaju zastosowanego tworzywa. PVC, PP, PE czy PC z czasem mogą ulegać degradacji na skutek ekspozycji słonecznej, ponieważ promienia UV powoduje rozbijanie łańcuchów polimerowych, czego skutkiem są pęknięcia, kruszenia, odbarwienia. Jednak dotyczy to głównie cienkich folii FWK i MWK (wielu producentów dodaje specjalne stabilizatory UV w celu ich wzmocnienia). Membrany TPO oraz EPDM mają już znacznie wyższą odporność nie tylko na UV, ale również skrajne temperatury.
Podobna sytuacja jest w przypadku odporności na opady atmosferyczne oraz uszkodzenia wynikające np. z gradobicia. Ze względu na swoją elastyczność najlepiej wypada tu TPO. Równie dobrze sprawdza się poliwęglan, ale jedynie poliwęglan lity (poliwęglan komorowy należy odpowiednio wzmocnić podczas montażu). Membrana EPDM, która ma znakomite właściwości i wodo- i termoodporne, znacznie gorzej niż TPO radzi sobie podczas gradu, dlatego wymaga dodatkowego wzmocnienia. Najbardziej podatny na obciążenia wynikające z gradobicia, deszczu i śniegu jest polietylen (PE) występujący w postaci folii i cienkich płyt, które mogą pękać i odkształcać się.
Wpływ tworzyw sztucznych na środowisko
Nagminne wykorzystywanie tworzyw sztucznych w budownictwie nie od dziś budzi kontrowersje, jeśli chodzi o kwestie ekologiczne. Z jednej strony wysoka trwałość takich materiałów wiąże się z rzadką koniecznością wymiany pokrycia dachowego, lepszą szczelnością, co przekłada się również na energooszczędność. Z drugiej strony tworzywa sztuczne nie są biodegradowalne i stanowią duży problem dla środowiska naturalnego. Dochodzi do tego emisja lotnych związków organicznych oraz toksyn podczas produkcji oraz generowanie mikroplastiku na skutek degradacji tworzyw sztucznych.
Swoistym światłem w tunelu jest częściowa możliwość recyklingu. Przykładem są dachówki i płyty PVC produkowane z recyklingowego tworzywa sztucznego. Przetwarzać można również termoplasty, takie jak TPO i PE, a także membrany EPDM, które mogą być produkowane ze starych opon. Problemem jest natomiast recykling materiałów z dodatkami chemicznymi, np. ze stabilizatorami.
Jakie zalety i wady mają pokrycia dachowe z tworzyw sztucznych?
Tworzywa sztuczne są od lat wykorzystywane w pokryciach dachowych budynków przemysłowych, rolniczych, mieszkalnych i nie tylko. Jest to rozwiązanie, które w części przypadków może z powodzeniem stanowić alternatywę dla bardziej tradycyjnych materiałów, a nawet je zastąpić. Jednak nie zawsze wybór „plastiku” jest słuszny, dlatego każdorazowo należy brać pod uwagę warunki klimatyczne, rodzaj budynku i jego budowę, a także kwestie prawne.
Poniżej znajduje się zestawienie najważniejszych wad i zalet pokryć dachowych z tworzyw sztucznych.
| Pokrycia dachowe z tworzyw sztucznych | |
| Zalety | Wady |
| Niska waga materiału | Niska lub średnia odporność na promieniowanie UV niektórych materiałów |
| Trwałość sięgająca 30-50 lat | Niska lub średnia odporność na uszkodzenia mechaniczne (w przypadku cienkich folii i membran) |
| Odporność na korozję | Negatywny wpływ na środowisko |
| Odporność na działanie wody i śniegu | Wątpliwa estetyka (tworzywa sztuczne mogą się brzydko starzeć) |
| Możliwość stosowanie w dachach o skomplikowanej geometrii | Duża różnica w jakości produktów na rynku |
| Łatwy montaż i demontaż | Niska lub średnia odporność ogniowa niektórych materiałów |
| Odporność na czynniki biologiczne i chemiczne | Problemy z utylizacją odpadów |
| Dobry współczynnik termoizolacji | Wysoka cena jakościowych membran |
| Wysoki współczynnik przepuszczania światła | Wysoka rozszerzalność termiczna (wymagają elastycznych mocowań i szczelin dylatacyjnych) |
| Duża elastyczność | |
| Stosunkowo niska cena (w porównaniu z blachą i dachówkami) | |
- Przejdź do galerii: Torowiska w zieleni – nowy kierunek w planowaniu miejskim
