Klimatyzator split czy multisplit - budowa, montaż, parametery pracy
Klimatyzacja w domu czy mieszkaniu to jedna z tych instalacji, która wprawdzie nie jest użytkownikom niezbędna, jednak zapewnia komfortową temperaturę wewnątrz pomieszczeń w czasie upałów i podnosi prestiż inwestycji. Decyzję jaki klimatyzator do domu lub mieszkania wybrać trzeba dokładnie przemyśleć.
Spis treści
- Rodzaje klimatyzatorów - klimatyzator split czy multisplit?
- Klimatyzator split - budowa
- Montaż klimatyzatorów typu split
- Na co zwrócić uwagę wybierając klimatyzator do domu?
- Sterowanie pracą klimatyzatora. Jak ustawić parametry pracy?
- Jaka klimatyzacja jest najlepsza do grzania? Klimatyzator split z funkcją grzania
- Nowoczesne klimatyzatory ścienne
Problem przegrzewania pomieszczeń jest szczególnie istotny w nowych budynkach, w których standardem są duże przeszklenia w strefie dziennej, często zlokalizowane od południa ze względu na możliwość pozyskiwania przez nie energii cieplnej w słoneczne dni zimą i w ten sposób poprawiania bilansu energetycznego całego budynku. Przez duże przeszklenia wpada mnóstwo naturalnego światła, co zapewnia dobre samopoczucie mieszkańcom, ale w upalne dni sprawia, że we wnętrzach robi się bardzo gorąco. Oczywiście montaż rolet, markiz czy innych osłon przeciwsłonecznych w pewnym stopniu ogranicza to zjawisko, niemniej dopiero zainstalowanie klimatyzatora pozwala obniżyć temperaturę w pomieszczeniu do odpowiedniego poziomu.
- Przeczytaj także: Komfort cieplny? Co to jest komfort cieplny i jak go mierzyć?
Rodzaje klimatyzatorów - klimatyzator split czy multisplit?
W domach i mieszkaniach w blokach rzadko stosuje się centralny system klimatyzacji znany z biur czy hoteli. Zwykle związane jest to z wysokimi kosztami jego wykonania i eksploatacji. Zdecydowanie częściej używa się klimatyzatorów indywidualnych. Można w nie wyposażyć wszystkie albo tylko niektóre lokale w budynku. W zależności od wybranego rodzaju mogą obsługiwać jedno lub kilka pomieszczeń.
Najpopularniejszym typem klimatyzatorów, montowanym w domach i mieszkaniach, są klimatyzatory typu split. Składają się z dwóch jednostek: wewnętrznej – zamontowanej w wybranym pomieszczeniu, i zewnętrznej – umieszczonej poza budynkiem. Połączone są one miedzianymi rurkami, w których krąży czynnik chłodniczy. Obie części montuje się na stałe. Jednostki wewnętrzne są dostępne w wersji ściennej, w tym popularne modele podsufitowe, a także przypodłogowej, podstropowej oraz kanałowej i kasetonowej – montowanej w przestrzeni sufitu podwieszanego i z tego względu wybieranej raczej do pomieszczeń wysokich.
Do klimatyzowania większej liczby pomieszczeń przeznaczone są klimatyzatory typu multisplit. Mają kilka jednostek wewnętrznych, podłączonych do jednej zewnętrznej. Co ważne, w urządzeniu tego typu, w zależności od potrzeb, można łączyć jednostki wewnętrzne różnego rodzaju – w jednym pomieszczeniu zamontować jednostkę pod sufitem, w innym kanałową lub kasetonową, w reprezentacyjnym, np. salonie, taką o wyszukanym dizajnie, a w sypialni – standardowy, tańszy model.
Zupełnie inną budowę mają klimatyzatory monoblokowe – zarówno parownik, jak i skraplacz oraz wszystkie inne niezbędne do pracy elementy umieszczone są we wspólnej obudowie. Urządzenia przenośne, które można ustawiać w różnych pomieszczeniach, są wprawdzie atrakcyjne cenowo, ale z uwagi na głośną pracę i konieczność wyprowadzenia na zewnątrz rury odprowadzającej ciepłe powietrze nie mają zbyt wielu zwolenników. Rozwiązanie to nie tylko obniża efektywność chłodzenia, lecz także nie wygląda estetycznie.
Wśród klimatyzatorów monoblokowych są również modele przeznaczone do montażu na stałe – zawiesza się je na ścianie, a na zewnątrz wyprowadza dwa przewody odprowadzające ciepłe powietrze poza budynek. Te zakończone kratkami maskującymi to jedyne elementy widoczne na elewacji. Takie rozwiązanie sprawdzi się w budynkach, w których nie ma możliwości montażu jednostki zewnętrznej, np. ze względów technicznych lub estetycznych.
Klimatyzator split - budowa
W jednostce wewnętrznej typu split znajdują się parownik, wymiennik ciepła i wentylator nadmuchowy, który wymusza przepływ powietrza przez urządzenie. Czynnik chłodniczy paruje, pochłaniając ciepło z powietrza zaciągniętego z pomieszczenia i w ten sposób obniża jego temperaturę. Na obudowie urządzenia znajdują się otwory wlotowe oraz zwykle ruchome żaluzje, które pozwalają regulować kierunek nadmuchiwanego, chłodnego powietrza. Najnowocześniejsze modele mają mikrootwory, dzięki którym nawiew jest równomierny i rozproszony. Na obudowie często też znajduje się sygnalizacja informująca o włączeniu klimatyzatora, a czasem też wyświetlacz, m.in. z komunikatami o wysokości temperatury w pomieszczeniu. Niezależnie od rodzaju urządzenia praktycznie we wszystkich jednostkach wewnętrznych znajdują się elektroniczne sterowniki, pozwalające na ustawianie trybów pracy i dopasowanie ich do aktualnych warunków temperaturowych we wnętrzu, a także wartości ustawionych przez użytkowników.
Drugą część klimatyzatora typu split stanowi jednostka zewnętrzna. Składa się z obudowy, w której umieszczone są: skraplacz, sprężarka (podnosi ciśnienie i temperaturę czynnika chłodniczego), zawór rozprężny oraz wentylator. W skraplaczu gaz oddaje ciepło do otoczenia. Co ważne, umieszczone w jednostce zewnętrznej mechanizmy emitują hałas podczas pracy, trzeba więc uwzględnić to przy wyborze jej lokalizacji. Na rynku dostępne są też klimatyzatory typu split ze sprężarkami inwerterowymi, czyli falownikami. Pozwalają one na płynną zmianę prędkości obrotowej silnika napędzającego sprężarkę. Dzięki temu zmniejsza się liczba włączeń i wyłączeń urządzenia, a to przekłada się na wydłużenie jego trwałości i zmniejszenie poboru energii do zasilania.
Obie jednostki klimatyzatora typu split połączone są miedzianymi rurkami. Ze względów bezpieczeństwa powinny być one ułożone w izolacji antydyfuzyjnej. Najkorzystniej jest, gdy obie jednostki znajdują się blisko siebie, np. po dwóch stronach tej samej ściany zewnętrznej. Wówczas łączące je przewody są stosunkowo krótkie, a straty chłodu podczas przepływu niezbyt duże. Gdy nie ma możliwości takiego montażu, trzeba szukać innych rozwiązań, mając na uwadze to, aby jednostki znalazły się możliwie najbliżej siebie, a przewody nie miały zbyt wielu załamań. Klimatyzator jest zaopatrzony w czynnik chłodniczy w ilości dostosowanej do zakładanego dystansu między jednostkami zarówno w pionie, jak i poziomie. Maksymalne dopuszczalne odległości zależą od mocy klimatyzatora, a informacje na ten temat można znaleźć w jego karcie technicznej. Jeśli obieg jest znacznie dłuższy, sprężarka nie będzie w stanie wytworzyć odpowiedniego ciśnienia. Wówczas instalator podczas montażu musi uzupełnić czynnik chłodniczy w układzie.
Montaż klimatyzatorów typu split
Ze względu na konieczność napełnienia układu czynnikiem chłodniczym montaż klimatyzatora split należy powierzyć przeszkolonym i odpowiednio wykwalifikowanym instalatorom, mającym uprawnienia f-gazowe.
Jednostkę zewnętrzną można ustawić na dachu płaskim, balkonie, tarasie lub na trwałej i solidnej podstawie bezpośrednio przy budynku albo zamocować na specjalnych wspornikach do ściany zewnętrznej. Ważne, aby miejsce nie było nasłonecznione.
Jeśli tylko to możliwe, nie powinno się jej lokalizować blisko okien sypialni zarówno własnego budynku, jak i sąsiedniego. Do jednostki zewnętrznej należy zapewnić odpowiedni dostęp, tak aby umożliwić przeprowadzanie prac serwisowych.
Przy wyborze miejsca na klimatyzator nie można zapomnieć o doprowadzeniu zasilania, trzeba też zapewnić odprowadzanie skroplin powstających w jednostce wewnętrznej – muszą mieć ujście do kanalizacji lub na zewnątrz budynku. Najlepiej odprowadzać je grawitacyjnie, w przeciwnym razie konieczne będzie zastosowanie pompki skroplin. Aby obniżyć koszt pracy klimatyzatora związany z poborem energii elektrycznej, warto rozważyć montaż instalacji fotowoltaicznej i wykorzystanie wytworzonej w niej energii do zasilania klimatyzatora.
Na co zwrócić uwagę wybierając klimatyzator do domu?
Jednym z podstawowych parametrów klimatyzatora jest jego moc chłodnicza, podawana w kW. Jej wartość potrzebną do chłodzenia danego pomieszczenia oblicza się na podstawie jego kubatury, a także potencjalnych zysków ciepła, jakie w nim występują. Zależą one od wielkości przeszkleń oraz ich ukierunkowania względem stron świata. Największe zyski ciepła zapewniają pomieszczenia od strony południowej, a najmniejsze – północnej.
Parametry techniczne klimatyzatorów
Szacunkowo przyjmuje się, że na 1 m² powierzchni pomieszczenia o standardowej wysokości 2,5 m potrzebne jest mniej więcej 0,1–0,15 kW mocy chłodniczej. Im więcej przeszkleń skierowanych wprost na południe, bez elementów ochraniających przed przegrzewaniem, tym wyższy można przyjąć wskaźnik. Dokładne obliczenia mocy chłodniczej umożliwiają programy komputerowe, które pozwalają uwzględnić wielkość i orientację przeszkleń względem stron świata, jak również zyski ciepła od urządzeń pracujących w domu i emitujących ciepło, takich jak komputery, piekarnik czy kuchenka. Przewymiarowanie urządzenia nie jest zalecane, ponieważ wiąże się ze zwiększonymi wydatkami, ale też wpływa niekorzystnie na żywotność sprężarki.
Informacje na temat konkretnego modelu znajdują się na etykiecie energetycznej, którą powinien mieć każdy klimatyzator. Można odczytać z niej klasę energetyczną urządzenia, wartość poboru mocy elektrycznej podczas pracy oraz hałasu emitowanego przez jednostkę zewnętrzną i wewnętrzną. Jeśli klimatyzator ma funkcję grzania, wyszczególnione są osobne wartości dla trybu chłodzenia i grzania.
Poziom sezonowej sprawności klimatyzatora określają: współczynnik sezonowej efektywności energetycznej (SEER) dla trybu chłodzenia, a jeśli klimatyzator ma funkcję grzania – sezonowy współczynnik efektywności energetycznej (SCOP) dla trybu grzania. Parametry sezonowe odzwierciedlają rzeczywiste zużycie energii przez urządzenie, bazując na efektywności energetycznej w ciągu całego roku. Im są one wyższe, tym lepiej.
Poziom hałasu
Przy wyborze klimatyzatora warto zwrócić uwagę na poziom hałasu, jaki emituje podczas pracy. I to zarówno podczas działania z maksymalną mocą, jak i po przejściu w tryb nocny. Zwykle jednostki wewnętrzne są dość ciche – emitują hałas na poziomie 30–40 dB, najcichsze poniżej 20 dB. W jednostkach zewnętrznych standardem jest głośność na poziomie 50 dB. Poziom hałasu określa się dla mocy akustycznej lub ciśnienia akustycznego, dlatego porównując różne urządzenia, warto brać pod uwagę ten sam parametr.
Czynnik chłodniczy
Przy wyborze klimatyzatora istotny jest również rodzaj zastosowanego w nim czynnika chłodniczego. W dobrej jakości urządzeniach wykorzystuje się preparat R32, bo dzięki niemu urządzenia są o wiele bardziej efektywne niż te pracujące z popularnym dawniej czynnikiem R410A, a to przekłada się na niższe koszty eksploatacji. Przede wszystkim jednak użycie R32 wiąże się z wymaganiami europejskiego rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych (f-gazów) dotyczącego zaprzestania stosowania wodorofluorowęglowodorów (HFC) w systemach ogrzewania i chłodzenia. Ma on bowiem niższy potencjał tworzenia efektu cieplarnianego GWP (ang. Global Warming Potential), co świadczy o tym, że jest mniej szkodliwy dla środowiska.
Sterowanie pracą klimatyzatora. Jak ustawić parametry pracy?
Klimatyzatory to urządzenia elektroniczne, których pracą można sterować za pomocą wyświetlacza na obudowie lub pilota. Praktycznie większość urządzeń typu split jest wyposażona w piloty, ponieważ ze względu na montaż jednostki wewnętrznej pod sufitem to najwygodniejsze rozwiązanie. Można je włączyć, wyłączyć, zmieniać tryby pracy, programować godziny uruchamiania. Nowoczesne klimatyzatory mają wbudowane moduły wi-fi, umożliwiające sterowanie nimi za pomocą aplikacji na smartfonie lub tablecie – nie tylko będąc w domu, ale też zdalnie.
Takie rozwiązanie ułatwia kontrolę nad trybem i czasem pracy urządzenia, co pozwala utrzymywać optymalny poziom temperatury w pomieszczeniach. Można też monitorować parametry pracy klimatyzatora, takie jak włączone funkcje lub pobór energii. Bardziej rozbudowane wersje mają programatory, umożliwiające ustawienie określonej godziny, o której włączy się urządzenie i zdąży schłodzić pomieszczenie przed powrotem mieszkańców do domu. Z kolei funkcja autorestartu jest przydatna w przypadku zaniku zasilania elektrycznego – dzięki niemu urządzenie uruchamia się automatycznie po chwilowym braku prądu.
W ramach sterowania urządzeniem możliwe jest ustawienie wartości temperatury, jaka ma być w pomieszczeniu. Klimatyzator automatycznie dostosuje wydajność swojej pracy, tak by ją osiągnąć. Zwykle do wyboru jest kilka poziomów redukcji mocy chłodniczej, np. praca w zakresach: 50, 75 i 100% mocy urządzenia. Tryb szybkiego schładzania umożliwia obniżenie temperatury w pomieszczeniu w krótkim czasie. Funkcja oszczędzania energii pozwala na pracę z mniejszą wydajnością, a przez to ogranicza zużycie energii elektrycznej.
Z kolei w trybie nocnym urządzenie działa z mniejszą intensywnością chłodzenia, a więc również mniej hałasuje. Klimatyzator może współpracować z różnego rodzaju czujnikami i być wyposażony w sterowniki, dzięki którym optymalnie dostosuje sposób nawiewania powietrza. Przykładowo może to być czujnik ruchu, który wykrywa obecność użytkowników w pomieszczeniu i ich lokalizuje, a następnie odpowiednio ukierunkowuje nadmuch chłodnego powietrza.
Niektóre klimatyzatory mają zaawansowaną autodiagnostykę sygnalizującą konieczność wymiany filtrów albo funkcję samooczyszczania. Podczas pracy urządzenia w jego wnętrzu wykrapla się wilgoć, co sprzyja rozwojowi bakterii i powstawaniu nieprzyjemnych zapachów. Funkcja automatycznego oczyszczania może polegać na zamrażaniu powierzchni wymiennika, włączaniu wentylatora i osuszaniu parownika, podnoszeniu temperatury na określony czas lub działaniu lampy UV. Należy jednak pamiętać, że nie zwalnia ona użytkowników z wykonywania regularnych przeglądów klimatyzatora, które gwarantują jego bezawaryjną i bezpieczną pracę.
Jaka klimatyzacja jest najlepsza do grzania? Klimatyzator split z funkcją grzania
Choć klimatyzator głównie kojarzy się z chłodzeniem powietrza w pomieszczeniu, to jego możliwości nie kończą się na tym. Większość nowoczesnych rozwiązań typu split ma również funkcję grzania. Można wówczas jesienią i wiosną, zanim jeszcze ruszy sezon grzewczy i włączone zostanie centralne ogrzewanie, dogrzewać pomieszczenia.
Klimatyzator działa analogicznie jak powietrzna pompa ciepła. Uzyskuje się to dzięki odwróceniu obiegu chłodniczego – jednostka wewnętrzna nadmuchuje ciepłe powietrze do pomieszczenia. Praca w funkcji grzania jest możliwa jedynie do określonej temperatury zewnętrznej, np. –7 lub –15°C, poniżej której urządzenie przestaje spełniać swoją funkcję. Musi być ono także zabezpieczone przed zamarzaniem, np. przez zastosowanie grzałki tacy ociekowej i sprężarki czy funkcję autoodmrażania.
Klimatyzator może też poprawiać jakość powietrza w pomieszczeniu. W tym celu wyposaża się go w różnego rodzaju filtry, na których zatrzymywane są zanieczyszczenia mogące znaleźć się w powietrzu. Antybakteryjne skutecznie hamują rozwój bakterii, oczyszczają powietrze i zatrzymują kurz. Węglowe pochłaniają nieprzyjemne zapachy, a także zatrzymują pyłki i drobinki kurzu, wyłapują zanieczyszczenia, takie jak benzen, formaldehyd i amoniak. Te z jonami srebra mają silne właściwości antyseptyczne, bakteriobójcze i grzybobójcze, zatrzymują pyły zawieszone PM2,5. Filtry katechinowe umożliwiają sterylizację i oczyszczanie powietrza, w tym eliminują substancje zawarte w dymie papierosowym, a także usuwają z niego groźne wirusy i bakterie. Antyalergiczne redukują poziom alergenów w powietrzu. Najlepsze efekty oczyszczania powietrza uzyskuje się przez stosowanie kilkustopniowego systemu filtracji, np. filtr wstępny oraz dokładny HEPA. Aby spełniały swoje zadanie, trzeba je regularnie czyścić, a nakładki na filtry wymieniać.
Dostępne są również klimatyzatory z funkcją sterylizacji. Wykorzystywana jest w nich technologia promieniowania ultrafioletowego (UVnano) i jej właściwości bakterio- oraz wirusobójcze. Elementy urządzenia mające kontakt z nawiewanym powietrzem mogą być też pokryte nanocząsteczkami srebra, które mają podobne właściwości. W niektórych modelach stosuje się jonizatory powietrza, których zadaniem jest efektywne neutralizowanie niepożądanych cząstek z powietrza, takich jak kurz, pyłki, roztocza, bakterie, pleśń i zarodniki grzybów.
Klimatyzatory mogą też być zintegrowane z oczyszczaczem powietrza, który usuwa nie tylko takie zanieczyszczenia, jak roztocza kurzu, lecz także bardzo drobne pyły zawieszone, odpowiedzialne za powstawanie smogu, a więc niebezpieczne dla zdrowia. Zastosowane technologie antybakteryjne, np. wielostopniowy system filtracji, dyfuzor jonowy czy promieniowanie ultrafioletowe o właściwościach bakteriobójczych, gwarantują czystość nawiewanego do pomieszczenia powietrza, ale także sterylność samego urządzenia.
Nowoczesne klimatyzatory ścienne
W przypadku klimatyzatorów typu split dużą wagę przykłada się do wyglądu jednostki wewnętrznej, bo to ona będzie widoczna w pomieszczeniu. Aby umożliwić jej prawidłowe działanie oraz swobodne rozchodzenie się nawiewanego powietrza po pomieszczeniu, nie można jej zabudować ani osłonić. Zamontowana pod sufitem, często na wprost wejścia do pomieszczenia, zwraca na siebie uwagę. W jednostkach naściennych standardem są obudowy w kolorze białym lub jasnobeżowym, ale w nowoczesnych wersjach są one gładkie i błyszczące, mają ciekawie rozwiązane detale i ledową sygnalizację. Niektóre modele oferowane są w innych kolorach, np. metalicznych szarościach, modnej czerni lub ekstrawaganckiej czerwieni. Ciekawą opcją jest jednostka wewnętrzna w postaci ramy, w której można umieścić dowolną grafikę lub zdjęcie.
Jednostki sufitowe mogą być zawieszone pod sufitem (wersje podstropowe) lub wbudowane w przestrzeń sufitu podwieszanego, wówczas są z nim zlicowane, a widoczny jest jedynie panel z otworami, przez które nawiewane jest powietrze (wersje kasetonowe). Niska wysokość zabudowy ułatwia ich wpasowanie w przestrzeń sufitu podwieszanego. Wśród jednostek wewnętrznych są też modele przypodłogowe, wyglądem przypominające standardowe grzejniki i przeznaczone do zawieszenia na ścianie, np. pod oknem.
