Powstał Masterplan zrównoważonego rozwoju Miasteczka Siewierz Jeziorna! Jakie są możliwe scenariusze?

2023-06-27 8:40

Masterplan – efekt współpracy ALTA i E.ON – to wstęp do strategii energetycznej, który przedstawia możliwe kierunki inwestowania w odnawialne źródła energii w Miasteczku Siewierz Jeziorna. Potwierdza on możliwości technologiczne oraz prezentuje wielkość docelowego popytu dla lokalnie wytwarzanej energii. Główne elementy Masterplanu przedstawiono na wspólnej konferencji firm ALTA i E.ON, która odbyła się 21 czerwca 2023 roku.

Spis treści

Bilans energetyczny. Ile energii potrzebuje Miasteczko Siewierz Jeziorna?
Trzy scenariusze rozwoju energetycznego
Możliwości obniżenia emisji CO2
Jak osiągnąć założenia Masterplanu?
Pierwszy krok do strategii energetycznej

„Masterplan samowystarczalności energetycznej Miasteczka Siewierz Jeziorna" wskazuje kierunki zmian, dzięki którym możliwe jest stopniowe odejście od energii pochodzącej z paliw kopalnych. Rekomendowane rozwiązania zostały dobrane indywidualnie do potrzeb Miasteczka Siewierz Jeziorna i obejmują: strategię rozwoju społeczności energetycznej, koncepcję wykorzystania własnych źródeł OZE oraz analizę zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną. Opracowane scenariusze mają pomóc w rozwoju Miasteczka Siewierz Jeziorna i osiągnięciu jak najwyższej samowystarczalności energetycznej przy jak najniższej emisji CO₂.

Miasteczko Siewierz Jeziorna to wyjątkowe miejsce dla prototypu takich rozwiązań, a połączenie usług i strefy mieszkaniowej umożliwia równoważenie zużycia energii. To także ważny krok na drodze do Net Zero i zgodnej z celem Unii Europejskiej Road to Zero 2050. Miasteczko obejmuje ok. 130 ha na terenie metropolii Katowice. Mieszka w nim już ok. 1200 osób, a docelowo będzie to 15 000 mieszkańców.

Bilans energetyczny. Ile energii potrzebuje Miasteczko Siewierz Jeziorna?

Podstawową częścią Masterplanu jest przygotowany bilans energetyczny, czyli całościowe zapotrzebowanie Miasteczka Siewierz Jeziorna na energię elektryczną i cieplną. Obejmuje on rozwój Miasteczka od 2023 (rok bazowy) do 2045 roku (rok końcowy), w którym zakładana jest pełna zabudowa całego terenu Miasteczka. W bilansie uwzględniono również unijne, krajowe i lokalne przepisy prawne oraz uwarunkowania środowiskowe.

Na podstawie analiz oszacowano, że roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną w Miasteczku Siewierz Jeziorna w roku 2023 wyniesie ok. 1772 MWh (odpowiednio dla: domów jednorodzinnych 79 MWh, budownictwa wielolokalowego 1669 MWh i usług/biznesu 24 MWh), a na energię cieplną – 12 209 GJ (odpowiednio dla: domów jednorodzinnych 1126 GJ, budownictwa wielolokalowego 11 001 GJ i usług/biznesu 82 GJ).

Trzy scenariusze rozwoju energetycznego

Na podstawie wyników bilansu energetycznego i w ramach prac nad Masterplanem E.ON opracował trzy scenariusze rozwoju energetycznego Miasteczka Siewierz Jeziorna. Każdy kolejny wariant zakłada bardziej świadome i zaplanowane wykorzystanie technologii OZE oraz bardziej zintegrowaną i zaangażowaną społeczność energetyczną w lokalne przedsięwzięcia ekologiczne.

Scenariusz I: Bierny

Założenia:

inwestycje OZE realizowane na minimalnym poziomie, wymuszonym przez regulacje prawne tj. Dyrektywa RED III (obowiązek budowy instalacji PV na nowobudowanych lub nowoprojektowanych budynkach czy rezygnacja z gazowych źródeł ciepła);
na terenie Miasteczka Siewierz Jeziorna nie powstaje żadna społeczność energetyczna, a nieliczne indywidualne inwestycje w OZE realizują tzw. pionierzy.

Przewidywane efekty:

w 2045 roku zapotrzebowanie na energię elektryczną Miasteczka wyniesie ok. 33,14 GWh;
zainstalowana moc w odnawialnych źródłach energii 6,1 MW;
OZE pokryją ok. 19% zapotrzebowania na energię elektryczną całego Miasteczka Siewierz Jeziorna.

Scenariusz II: Zdecentralizowana społeczność energetyczna

Założenia:

większa świadomość ekologiczna interesariuszy i mieszkańców – powstaje lokalna społeczność energetyczna;
indywidualne działania w zakresie OZE są liczniejsze i skoordynowane, ekologiczne źródła ciepła powstają zarówno dla pojedynczych budynków, jak i całych grup;
część deweloperów mieszkaniowych, wspólnot i indywidualnych mieszkańców decyduje się świadomie na inwestycje OZE, zanim pojawi się Dyrektywa RED III.

Przewidywane efekty:

w 2045 roku zapotrzebowanie na energię elektryczną wyniesie ok. 33,18 GWh;
zainstalowana moc OZE jest już dwukrotnie wyższa i wyniesie 13,3 MW;
w tym wariancie własne źródła wytwórcze pokryją już ok. 41% zapotrzebowania na energię elektryczną całego Miasteczka Siewierz Jeziorna.

Scenariusz III: Zintegrowana społeczność energetyczna

Założenia:

najbardziej świadoma i zaplanowana realizacja działań w celu zwiększenia samowystarczalności energetycznej; społeczność energetyczna stanowi „motor” napędzający przejście na OZE już na wczesnym etapie rozwoju Miasteczka.
interesariusze i mieszkańcy świadomie – według założonego harmonogramu – wykorzystują lokalne zasoby pod budowę źródeł OZE, m.in. docelowo: instalacje PV na budynkach; duże gruntowe instalacje PV i carporty z fotowoltaiką (50% całkowitej liczby miejsc parkingowych dla nowoprojektowanych budynków), instalację gazyfikacji biomasy w kogeneracji; zastosowanie pomp ciepła przy wykorzystaniu rozwiązania dla sieci niskich temperatur w cieple.

Przewidywane efekty:

w 2045 r. zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie o ok. 8% niższe niż w Scenariuszu I i wyniesie 30,56 GWh;
zainstalowana moc w odnawialnych źródłach energii blisko czterokrotnie przewyższy moc wskazaną w Scenariuszu I i wyniesie ok. 21,5 MW;
własne źródła OZE pokryją aż 72% całego zapotrzebowania energetycznego Miasteczka Siewierz Jeziorna.

Możliwości obniżenia emisji CO₂

Energia elektryczna i cieplna pochodząca ze źródeł konwencjonalnych generuje ślad węglowy w postaci emisji dwutlenku węgla. Na potrzeby Masterplanu przy uwzględnieniu produkcji zielonej energii we własnych źródłach, wyliczono szacunkową emisję CO₂ dla roku 2023 (rok bazowy) i dla każdego scenariusza oddzielnie.

Otrzymane wyniki dla poszczególnych scenariuszy wskazują, że już w 2029 roku występują różnice w rocznej emisji CO₂. Natomiast porównanie wyników z ostatniego roku analizy (2045 r.) pokazuje znaczącą różnicę w rocznej emisji:

Scenariusz I – 15 956 t CO₂/rok,
Scenariusz II – 11 282 t CO₂/rok – spadek o 29% względem Scenariusza I,
Scenariusz III – 6 795 t CO₂/rok – spadek o 57% względem Scenariusza I.

To możliwe efekty wprowadzenia w życie założeń ze Scenariusza II lub Scenariusza III, które znacząco obniżają emisję dwutlenku węgla przez Miasteczko Siewierz Jeziorna w latach 2023–2045.

Jak osiągnąć założenia Masterplanu?

Rekomendacje dla Miasteczka Siewierz Jeziorna obejmują rozwiązania takie jak:

budowa i rozwój społeczności energetycznych – powstanie np. klastra energii, który pozwala zsynchronizować budowę rozwiązań OZE z potrzebami energetycznymi wszystkich interesariuszy i mieszkańców; taka platforma współpracy ułatwia dobranie odpowiedniej technologii OZE ze względu na różnorodność jej członków, a także osiągnięcie efektu skali i korzyści ekonomicznych z realizowanych przedsięwzięć;
fotowoltaika – budowa licznych źródeł wytwórczych, takich jak: instalacje prosumenckie na dachach budynków wielolokalowych i jednorodzinnych, duże farmy fotowoltaiczne o mocy ok. 1 MW każda, a także carporty z panelami fotowoltaicznymi; ww. rozwiązania połączone w ujednolicony, centralnie zarządzany system np. w ramach klastra energii, zapewniają dostęp do zielonej i taniej energii zarówno mieszkańcom, jak i lokalnemu biznesowi;
elektromobilność – budowa ogólnodostępnego Hubu mobilności i stacji ładowania samochodów elektrycznych dostępnych dla mieszkańców Miasteczka Siewierz Jeziorna, jak i dla przejezdnych;
rozwiązania ciepłownicze – w średnim i długim terminie budowa niskotemperaturowej sieci ciepłowniczej V generacji, wspierającej pracę pomp ciepła; zaplanowanie inwestycji na wczesnym etapie rozwoju Miasteczka Siewierz Jeziorna jest w stanie pokryć zwiększające się na przełomie lat jego potrzeby cieplne oraz umożliwia szybsze i łatwiejsze osiągnięcie wyższego poziomu samowystarczalności energetycznej.

Przeczytaj również: Nowoczesne osiedla mieszkaniowe. Jakie rozwiązania tworzą eko osiedla?

Pierwszy krok do strategii energetycznej

Przedstawiony Masterplan to pierwszy krok do opracowania strategii energetycznej dla Miasteczka Siewierz Jeziorna, dzięki której możliwe będzie osiągnięcie częściowej lub pełnej samowystarczalności energetycznej. Warto wspomnieć o kolejnych krokach, które wpisują się w rekomendowane przez Masterplan działania, m.in. 30 stycznia 2023 roku został powołany „Klaster Energii Miasteczka Siewierz Jeziorna". Jego pierwsze działania dotyczą opracowania szczegółowej strategii klastra oraz szczegółowych analiz opłacalności biznesowej i efektywności energetycznej, a także pozyskania dofinansowań.

W ramach przygotowanych rekomendacji E.ON przeanalizował wiele rozwiązań energetycznych pod kątem ich efektywności i zasadności wykorzystania na potrzeby Miasteczka Siewierz Jeziorna. Jednak ze względu na lokalne ograniczenia (MPZP czy ukształtowanie terenu) niektóre z nich nie zostały uwzględnione w Scenariuszach, m.in. rozwiązania bazujące na geotermii, które wymagają wykonania szczegółowych analiz wykonalności i opłacalności.

Opracowane przez E.ON w Masterplanie wytyczne dla Miasteczka Siewierz Jeziorna są zatem w stanie zaspokoić jego potrzeby energetyczne w 2045 r. z własnych źródeł OZE na poziomie ok. 72%.