Double-park w garażu budynku mieszkalnego. Jakie są obowiązujące przepisy ppoż.?

Urządzenia typu double-park umożliwiają parkowanie dwóch pojazdów na jednym miejscu postojowym. Unoszą lub opuszczają jedno auto, aby nad nim lub pod nim mogło zaparkować drugie. Jednak takie udogodnienie, stosowane m.in. w garażach podziemnych budynków mieszkalnych, znacznie podwyższa gęstość obciążenia ogniowego, a także zwiększa zagrożenie pożarowe w takim obszarze. Jak w takim przypadku zapewnić bezpieczeństwo pożarowe budynku w świetle obowiązujących przepisów?

Spis treści

1. Garaż wielostanowiskowy a obowiązujące przepisy
2. Wpływ zastosowania double-park na poziom bezpieczeństwa pożarowego
3. Instalacje i urządzenia przeciwpożarowe w garażu z double-park

Garaż wielostanowiskowy a obowiązujące przepisy

Według Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2019 r., poz. 1065) garaż to samodzielny obiekt budowlany bądź jego część służące do przechowywania i bieżącej obsługi samochodów osobowych, którego przegrody powinny zapewniać izolację akustyczną oraz szczelność uniemożliwiającą przenikanie spalin lub oparów paliwa do sąsiednich pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, usytuowanych obok garażu lub nad nim.

Tego typu obiekt powinien spełniać podstawowe wymagania określone w ww. rozporządzeniu, tj.: wysokość co najmniej 2,2 m w świetle konstrukcji i 2 m do spodu przewodów i urządzeń instalacyjnych, wjazdy lub wrota garażowe o szerokości co najmniej 2,3 m oraz wysokości 2 m w świetle; powinien też być wyposażony w elektryczną instalację oświetleniową, wpusty podłogowe z syfonem i osadnikami oraz spadki posadzek umożliwiające odprowadzenie zbędnej wody do kanalizacji, a także instalację przeciwpożarową zabezpieczoną przed zamarzaniem.

Najważniejszymi elementami zapewniającymi odpowiedni poziom ochrony przeciwpożarowej w garażach wielostanowiskowych są m.in.: system sygnalizacji pożaru działający we współpracy ze skutecznym systemem detekcji gazów, dźwiękowy system ostrzegawczy (DSO), odpowiednia wentylacja oraz wyposażenie w urządzenia gaśnicze (stałe i przenośne). Standardowo w garażach stosuje się czujniki wykrywające CO i LPG, montowane na ścianach. Należy jednak pamiętać o specjalnych wymaganiach dla garaży usytuowanych pod poziomem terenu, w których mogą parkować auta zasilane gazem LPG. Konieczne jest wtedy zastosowanie czujników detekcji 10–30 cm nad posadzką.

Przeczytaj również:

• Oddymianie garaży - co mówią przepisy? Jak projektować systemy oddymiania garaży?
• Ochrona przeciwpożarowa hal przemysłowych – wymagania prawne

Wpływ zastosowania double-park na poziom bezpieczeństwa pożarowego

Polskie warunki techniczne zawarte w ww. rozporządzeniu oraz przepisy prawa budowlanego w dosyć ogólny sposób określają zabezpieczenia przeciwpożarowe dla budynków. Warto pamiętać, że wznoszone obiekty stają się coraz nowocześniejsze, a zastosowane w nich rozwiązania nie zostały przewidziane przez ustawodawców tworzących wymagania ochrony przeciwpożarowej.

Przykładem rozwiązań mających wpływ na poziom bezpieczeństwa pożarowego w budynku jest wprowadzenie do garażu urządzeń umożliwiających parkowanie co najmniej dwóch pojazdów na jednym miejscu postojowym. Powierzchnia garażu pozostaje taka sama, jednak średnie ciepło spalania materiałów znajdujących się na jednym metrze kwadratowym przestrzeni ulega znacznemu zwiększeniu.

Wartość ta przekłada się na gęstość obciążenia ogniowego, którą standardowo dla takich obiektów przyjmuje się na poziomie do 500 MJ/m². Zatem zakładając, że w garażu może być o wiele więcej samochodów, na etapie projektowania należy przyjąć odpowiednio większą gęstość obciążenia ogniowego. Co do zasady w takich przypadkach szacuje się wielkość 1000 MJ/m², lecz warto zaznaczyć, że wówczas przestaje obowiązywać § 275, ust. 1 ww. rozporządzenia Ministra Infrastruktury.

Przepis ten mówi o tym, że „klasę odporności pożarowej garażu należy przyjmować jak dla budynku PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m², pod warunkiem wykonania jego elementów jako nierozprzestrzeniających ognia, niekapiących i nieodpadających pod wpływem ognia, jeżeli przepisy rozporządzenia nie stanowią inaczej”.

W budynkach wielokondygnacyjnych ta regulacja nie ma większego znaczenia. Jednak w przypadku garażu projektowanego jako odrębny budynek o jednej kondygnacji nadziemnej i powierzchni przekraczającej 1000 m² nie ma możliwości przyjęcia klasy odporności pożarowej E. Wynika to z faktu, że dla tej klasy nie ma wymagań co do zapewnienia odporności ogniowej poszczególnych elementów budowlanych.

Wówczas należałoby przyjąć klasę D i zapewnić R 30 dla głównej konstrukcji nośnej budynku oraz EI 30 dla ścian zewnętrznych lub skorzystać z zapisów § 215, ust. 1 ww. rozporządzenia i wprowadzić system oddymiania, aby móc zastosować klasę E odporności pożarowej budynku.

Instalacje i urządzenia przeciwpożarowe w garażu z double-park

Zastosowanie urządzeń umożliwiających parkowanie więcej niż jednego pojazdu na miejscu postojowym przekłada się również na konieczność przeanalizowania zabezpieczeń w kilku innych przypadkach. Dla garaży, w których projektant chciałby uzyskać wielkość strefy pożarowej większą niż 5000 m², stosując zapisy § 277, ust. 2 ww. rozporządzenia, należy zwrócić uwagę na to, czy opisane tam zabezpieczenia faktycznie zwiększają bezpieczeństwo pożarowe, gdyż jest to warunek konieczny do skorzystania z takiego złagodzenia przepisu.

Ww. zapis wskazuje, że dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej garażu może być powiększona o 100%, w przypadku gdy zastosowano ochronę stałymi wodnymi samoczynnymi urządzeniami gaśniczymi. Zwiększenie powierzchni strefy pożarowej jest możliwe również, gdy ściany oddzielające od siebie nie więcej niż po dwa stanowiska postojowe zaprojektowano o klasie odporności ogniowej w części pełnej co najmniej EI 30 (od posadzki do poziomu zapewniającego pod stropem odpowiedni prześwit o wysokości od 0,1 do 0,5 m na całej długości ścian).

Co istotne, instalacja tryskaczowa, zaprojektowana wyłącznie pod stropem garażu, przeznaczona do gaszenia pożaru jednego samochodu na miejscu postojowym, będzie miała zupełnie inną skuteczność, w przypadku gdy na jednym stanowisku znajdą się dwa pojazdy, jeden nad drugim.

W sytuacji pożaru w samochodzie znajdującym się na dole strumień cieplny przebiega z największą intensywnością w górę, co w krótkim czasie doprowadza do zapalenia się pojazdu znajdującego się wyżej. Co więcej, dolny pojazd jest osłonięty przez pojazd górny, a tym samym ogranicza dostęp wody z tryskaczy do dolnego samochodu. W ten sposób możliwość skutecznego gaszenia przy wykorzystaniu instalacji tryskaczowej jest praktycznie niemożliwa. W takiej sytuacji należałoby rozważyć wprowadzenie dodatkowego poziomu linii tryskaczowych na wysokości pomiędzy pojazdami, aby woda miała szansę dotrzeć do źródła ognia.

Drugie opisane powyżej rozwiązanie, umożliwiające powiększenie dopuszczalnej powierzchni strefy pożarowej o 100%, przez wprowadzenie ścianek co dwa miejsca postojowe, jest jednak dyskusyjne pod względem skuteczności ograniczania rozprzestrzeniania pożaru w garażu. Ścianki o odpowiedniej klasie odporności ogniowej, według ww. zapisów, mają być projektowane na wysokość zapewniającą prześwit o wysokości od 0,1 do 0,5 m pod stropem na całej ich długości.

W przypadku gdy na miejscach postojowych znajdują się pojedyncze pojazdy, taka ścianka sięga wysoko ponad poziom dachu samochodu, ograniczając możliwość rozprzestrzeniania ognia między pojazdami zaparkowanymi obok siebie.

Jednak gdy będziemy mieć do czynienia z urządzeniami typu double-park, należy zauważyć, że pojazd znajdujący się na górnym poziomie będzie usytuowany w linii prześwitu pod stropem, a tym samym pożar będzie mógł swobodnie rozprzestrzeniać się na kolejne pojazdy zaparkowane za ścianką. W ocenie autorki niniejszego artykułu takie rozwiązanie powinno być zatem wykluczone dla garaży wyposażonych w urządzenia typu double-park.

Nie jest również jasne, jak lokalizacja takich urządzeń w garażu wpływa na inne wymagania ochrony przeciwpożarowej, tj. konieczność zapewnienia drogi pożarowej, która według Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (DzU z 2009 r. nr 124, poz.1030) jest wymagana dla budynków sklasyfikowanych jako PM o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 500 MJ/m² i powierzchni większej niż 1000 m², czy odpowiedniej ilości wody do zewnętrznego gaszenia pożaru, która dla garaży wynosi nie więcej niż 20 dm³/s, jednak w przypadku stref PM o różnej gęstości obciążenia ogniowego i w zależności od wielkości strefy ilość wody do zewnętrznego gaszenia pożaru znacząco się różni.

Aspekt ten należy rozważać również w przypadku ustalania, czy garaż wymaga wyposażenia w hydranty wewnętrzne. W Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (DzU z 2010 r., nr 109, poz. 719) wskazuje się, że instalację hydrantów wewnętrznych DN 33 trzeba stosować w garażu przeznaczonym dla więcej niż 10 stanowisk postojowych lub w garażu wielopoziomowym. Gdy mamy do czynienia z mniejszymi garażami w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, w których planuje się montaż urządzeń parkowania wielopoziomowego, w ocenie autorki niniejszego artykułu, argumentem decydującym nie powinna być uznana liczba miejsc postojowych, a maksymalna liczba pojazdów mogących znaleźć się w garażu.

Lokalizowanie urządzeń służących do parkowania więcej niż jednego pojazdu na miejscu postojowym ma również znaczenie do przyjęcia, jaka ilość środka gaśniczego powinna znaleźć się w gaśnicach. Zgodnie z § 32, ust. 3, pkt 1 i 2 ww. rozporządzenia jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm³) zawartego w gaśnicach przypada na każde 100 m² powierzchni strefy pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m², niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym. Tymczasem dla garaży bez systemu double-park wystarcza przyjęcie jednej jednostki masy środka gaśniczego na każde 300 m² powierzchni, jako dla strefy PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m².

mgr inż. Ewelina Szmytke