Rodzaje i parametry okien. Co oferuje rynek stolarki okiennej?

Obecnie na rynku stolarki okiennej znajdziemy tak wiele produktów i rozwiązań, że wybór odpowiednich okien wymaga dość dobrej orientacji w asortymencie oraz znajomości istotnych cech oraz parametrów okien. Z czego zbudowane są nowoczesne okna? Na jakie parametry okien zwracać uwagę?

Spis treści

1. Drewno, PVC, aluminium. Z jakich profili mogą być zbudowane okna?
2. Moda na szklane fasady. Okna przesuwne
3. Izolacyjność cieplna okien zgodna z przepisami
4. Karta techniczna - podstawowe parametry okien

Drewno, PVC, aluminium. Z jakich profili mogą być zbudowane okna?

Współczesne technologie produkcji sprawiają, że zatarły się dawne, znaczne różnice między parametrami ram okiennych z różnych materiałów. To nie ułatwia niestety wyboru i często decydującym kryterium pozostaje cena.

Okna z profili PVC

Wariant najtańszy to wciąż okna z PVC. Tworzywowe profile mają przeważnie budowę komorową, zwykle znajduje się ich pięć lub sześć, a w droższych modelach nawet osiem (licząc od prawej do lewej). Im jest ich więcej, tym profil wykazuje większą izolacyjność termiczną, zwłaszcza gdy największa z nich, zwana funkcyjną, jest wypełniona dodatkowo materiałem ciepłochronnym, np. pianą PUR. Aby profil zyskał na sztywności, w centralnej komorze umieszczane jest metalowe lub kompozytowe wzmocnienie.

Okna drewniane

Okna drewniane uchodzą za eleganckie i wytrzymałe. Produkuje się je z klejonej tarcicy sosnowej, świerkowej, a także dębowej lub z drewna egzotycznego. Wytwarzane z nich ramy są na tyle sztywne, że przeważnie nie mają żadnych wzmocnień. Grubość ram ościeżnicy wynosi od 68 do 92 mm, a skrzydeł – 52 mm. To znaczy, że są one węższe niż w oknach z tworzywa, dzięki czemu wyglądają na smuklejsze. Klejone drewno jest bardziej wytrzymałe i nie wypacza się. Przed niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi zabezpiecza je wiele warstw lakieru i często też farba. Aby charakteryzowały się wysoką izolacyjnością cieplną, producenci stosują takie rozwiązania, jak puste komory wypełnione powietrzem bądź przekładki termiczne. Często też ramy takich okien obudowywane są od zewnątrz profilami aluminiowymi, a powstałą w ten sposób szczelinę wypełnia się termoizolacją. Okna drewniane zapewniają lepszą izolacyjność akustyczną niż te z PVC. Wysokość ram drewnianych dochodzi do 280 cm, a szerokość do 320 cm.

Okna aluminiowe

Okna aluminiowe są droższe od pozostałych, ale wyróżnia je wysoka jakość. W odróżnieniu od tych z PVC odznaczają się mniejszą rozszerzalnością cieplną, więc są mniej podatne na odkształcenia, co jest istotne w przypadku ram do dużych przeszkleń. Produkuje się je z czterokomorowych profili wypełnionych pianą poliuretanową lub aerożelem, dzięki czemu nie odbiegają pod względem izolacyjności cieplnej od okien tworzywowych i drewnianych. Profile są smuklejsze od tych z PVC, sztywne, niepodatne na deformacje, mogą więc powstawać z nich duże przeszklenia. Okna aluminiowe są też dość lekkie i odporne na korozję. Z racji dość minimalistycznego wyglądu doskonale pasują do domów o nowoczesnej stylistyce.

Wśród materiałów wykorzystywanych w produkcji okien należy również wymienić kompozyt poliestrowo-szklany. Wykonywane z niego okna mają budowę komorową, a wewnątrz stosuje się materiał termoizolacyjny, co znacząco zwiększa ich ciepłochronność. Kompozyt jest wytrzymałym i sztywnym materiałem, może przenosić wysokie obciążenia i nie wymaga stosowania wzmocnień stalowych, co przekłada się na lepsze właściwości izolacyjne okna.

Moda na szklane fasady. Okna przesuwne

W ostatnim czasie klienci zainteresowani są budynkami, które mają duże przeszklenia i to nie tylko na parterze. Zapewniają one ładny widok, dobre naświetlenie i, co ważne, pozwalają połączyć przestrzeń zewnętrzną z wnętrzem, czyniąc balkon, taras lub towarzyszący mieszkaniu ogródek przedłużeniem salonu. Okna wielkoformatowe są też lokowane w częściach wspólnych budynku, takich jak hall czy recepcja, oraz w klatkach schodowych.

W tańszych wariantach obiektów mieszkalnych na taras lub balkon będą prowadzić klasyczne okna balkonowe – rozwieralno-uchylne, jedno- lub dwuskrzydłowe, gdzie drugie skrzydło może być nieotwieralne bądź wyłącznie uchylne. Takie okna mają skrzydła o szerokości dochodzącej do 160 cm. Ich próg może mieć wysokość ok. 10–15 cm lub być obniżony do ok. 2 cm.

Skrzydła nie muszą być symetryczne. Dużym zainteresowaniem cieszą się pokaźne skrzydła, które podczas otwierania przesuwają się w bok.

Obecnie najpopularniejsze są trzy rodzaje takich okien:

• uchylno-przesuwne PSK – umożliwiają przesunięcie i uchył. W trakcie otwierania ich skrzydło uchyla się do przodu i wysuwa z ościeżnicy. W bok porusza się po szynie zamontowanej z boku ościeżnicy, a nie w podłodze. Mają próg normalnej wysokości. Okna te można zestawiać w duże pakiety wraz ze skrzydłami rozwieralnymi. Zimą jednak zmarznięty śnieg może blokować prowadnicę.
• podnoszono-przesuwne HS, HST – po przekręceniu klamki skrzydło unosi się odrobinę do góry i przesuwa w bok, poruszając się od strony pomieszczenia. W oknach tych często nie ma wystającego progu lub jest on bardzo niski, co wynika z faktu, że prowadnica zamocowana jest do podłogi, a nie do ościeżnicy. Nowocześniejsze wersje takich okien w ogóle nie wymagają unoszenia skrzydła – podnosi się natomiast ich dolna uszczelka i wtedy skrzydło da się przesunąć. W przypadku okien podnoszono-przesuwnych skrzydła poruszają się po prowadnicy umieszczonej od strony pomieszczenia, nie jest więc ona narażona na zabrudzenie i oddziaływanie szkodliwych czynników atmosferycznych: śniegu, mrozu, deszczu, promieni UV. Niestety okna HST nie mają funkcji uchyłu, przydatnej do przewietrzania domu.
• smart-slide – skrzydło takich drzwi ma mechanizm, który po poruszeniu klamką lekko, bez oporu odsuwa je nieco od ramy i przesuwa na bok. Podczas zamykania jest równomiernie dociskane na całym obwodzie do ościeżnicy, co pozwala uzyskać dużą szczelność. Okna tego typu mają wyższy próg niż HS.

Całkowita rozpiętość drzwi przesuwnych może sięgać 8 m, a szerokość ruchomego skrzydła dochodzić do 4 m. Wysokość przeważnie jest dostosowana do typowej kondygnacji domu jednorodzinnego, czyli 2,25–2,5 m.

Odporność drzwi HST na obciążenie wiatrem mieści się w klasie C3, wodoszczelność – 9A, a przepuszczalność powietrza – 4. Parametry te są podobne do tych charakteryzujących wysokiej jakości okna fasadowe. Ich progi, a często też ościeżnice, mają przekładki z materiału termoizolacyjnego, dzięki którym można wyeliminować liniowe mostki termiczne przy podłodze. Wielkoformatowe okna tarasowe są często zestawiane z równie dużymi fiksami, dzięki czemu powstają szklane ściany, często obejmujące nawet naroża domów.

Izolacyjność cieplna okien zgodna z przepisami

Przy wyborze okien do budowanych obiektów w zasadzie panuje pełna dowolność, poza jednym wyjątkiem – chodzi o ich izolacyjność termiczną. Stolarka nie może mieć niższego współczynnika przenikania ciepła niż nakazują przepisy. Zgodnie z rozporządzeniem o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, okna montowane w ścianach nie mogą mieć wartości Uw wyższej niż 0,9 W/(m²K), a jej górna granica dla okien dachowych to 1,1 W/(m²K).

Większe wymagania, choć nienarzucone przez przepisy, stawiane są domom energooszczędnym i pasywnym. Tu niezbędne stają się okna o bardziej wyśrubowanych parametrach. Do budynków o zwiększonych wymaganiach dotyczących izolacyjności współczynnik przenikania ciepła powinien być niższy, i osiągać wartość na poziomie 0,7 W/(m²K). Współczynnik Uw dotyczy całego okna, zaś izolacyjność termiczną szyb obrazuje U_g, a ramy U_f.

Przepisy określają, że pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi muszą mieć zapewnione oświetlenie dzienne, chyba że jest to celowo niewskazane. Zapis ten nie dotyczy miejsc, w których przebywa się krócej niż 2 h dziennie, a za takie można uznać piwnice, strychy, kotłownie, garaże. Przepisy wskazują ponadto, że domy i mieszkania powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia nie krótszy niż 3 h dziennie, między 7:00 a 17:00, przynajmniej w jednym z pomieszczeń. W przypadku budynków w zabudowie śródmiejskiej czas ten może być skrócony do 1,5 h.

Obowiązujące regulacje określają też minimalny stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi. W danym pomieszczeniu powinien on wynosić co najmniej 1: 8.

Przeczytaj także:

• 9 najwyższych budynków mieszkalnych w Warszawie. Gdzie szukać mieszkania z widokiem?

Karta techniczna - podstawowe parametry okien

Robiąc rekonesans w ofercie producentów stolarki, należy przestudiować i porównać karty techniczne poszczególnych modeli okien. Znajdują się tam informacje pozwalające właściwie ocenić jakość okna oraz jego możliwości.

Oprócz współczynników dotyczących izolacyjności termicznej nie można zapomnieć o parametrach, takich jak:

• wskaźnik izolacyjności akustycznej Rw – określa charakterystykę dźwiękową danego elementu, podawany jest w decybelach [dB]. Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym mniej hałasu dotrze do wnętrza. Standardowe okna tłumią hałas na poziomie 30 dB – będą one wystarczające, jeśli domy zlokalizowane są w cichej okolicy. Z kolei usytuowanie blisko ruchliwej ulicy wymaga zastosowania rozwiązań o jak najkorzystniejszej izolacyjności akustycznej Rw – na poziomie ok. 42–49 dB;
• współczynnik infiltracji a – wskazuje ile m3 powietrza przenika w ciągu godziny przez 1 m obwodu okna przy określonej różnicy ciśnienia po obu stronach (im niższa wartość, tym większa szczelność okna). Szczelne okna, czyli takie o współczynniku infiltracji mniejszym niż 0,3, można stosować tylko wtedy, gdy dom będzie wyposażony w wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną, natomiast tam, gdzie wykorzystano grawitacyjną – współczynnik ten powinien mieć wartość od 0,5 do 1,0;
• klasa szczelności – od 1A do 9A – im jest ona wyższa, tym okna są szczelniejsze. Te o klasie 1A zachowują szczelność na wodę opadową przez 15 minut przy ciśnieniu 0 Pa, zaś 9A – będą szczelne przez ten sam czas przy ciśnieniu 600 Pa;
• klasa odporności na obciążenie wiatrem – od A1 do C6 – określa ona, przy jakiej sile prostopadłego parcia wiatru nastąpi maksymalne ugięcie ramy okiennej. Najmniej sztywne są okna klasy A1, a najbardziej C6. Standardowe okna mają klasy B3 lub B4, co stanowi odpowiednią ochronę, biorąc pod uwagę siłę wiatru występującego w Polsce;
• Lt (ang. light transmission) – parametr ten określa, ile światła zdoła dotrzeć przez szybę do pomieszczenia. Okna, które mają przyczynić się do oszczędności prądu, muszą mieć szyby o jak najwyższym Lt, np. 78–80%. Niestety, im wyższy poziom Lt, tym wyższy współczynnik przenikania ciepła Uw;
• g (ang. solar factor) – to współczynnik przenikania energii słonecznej przez szybę, wyrażany w [%]. Im jego wartość jest wyższa, tym więcej ciepła można zyskać. Niestety, zbyt wysoki współczynnik g może spowodować przegrzewanie wnętrz w sezonie letnim. Jego optymalna wartość to 50–60%.

Radosław Murat, technik budowlany, dziennikarz, specjalista w dziedzinie budownictwa i remontów