Tynki i gładzie do wykończenia ścian w stanie deweloperskim. Rodzaje i właściwości
Tynki pozwalają wyrównać niewielkie krzywizny i zagłębienia w murze oraz stworzyć równą powłokę pod dalsze prace wykończeniowe i dekoracyjne. W mieszkaniach zwykle stosuje się tynki cementowo-wapienne, wapienne i gipsowe, a także gładzie gipsowe.
Spis treści
- Tynki cementowo-wapienne w mieszkaniach
- Tynki wapienne jako wykończenie ścian
- Tynki gipsowe w mieszkaniach deweloperskich
- Gładzie w stanie deweloperskim
- Płyty gipsowe – suche tynki w mieszkaniach
Tynki cementowo-wapienne w mieszkaniach
Cement nadaje im odpowiednią twardość, a wapno poprawia urabialność. Im więcej jest w zaprawie wapna, a tym samym mniej cementu, tym tynk wchłania więcej wody, staje się bardziej plastyczny i zapewnia lepszy mikroklimat we wnętrzach. Tynki z większą ilością cementu wiążą szybciej i są mocniejsze, zaś te, w których jest więcej wapna – słabsze i bardziej porowate. Tynki cementowo-wapienne cechuje duża paroprzepuszczalność, a ze względu na zawartość wapna wysoka odporność na powstawanie grzybów i pleśni, dlatego nadają się również do pomieszczeń wilgotnych. Można je stosować na wszystkie podłoża mineralne w pomieszczeniach dowolnego przeznaczenia, m.in. do wyrównania dużych (do 2 cm) krzywizn powierzchni murowanych, a także jako podkład pod płytki i tapety w całym mieszkaniu.
Tynki cementowo-wapienne nakłada się w trzech warstwach. W tych robionych na budowie są to obrzutka (szpryc), narzut (podstawowa) oraz gładź (wykończeniowa), które w sumie mają zazwyczaj grubość 1,5 cm. Zaprawy zawierające więcej wapna niż cementu (wapienno-cementowe) powinny być nakładane grubszą warstwą. W tynkach gotowych pierwszą warstwą jest środek gruntujący, drugą tynk podkładowy, a trzecią tynk dekoracyjny (nie jest potrzebna w przypadku wykańczania ściany płytkami ceramicznymi). Mieszanki tynkarskie są wzbogacane o domieszki hydrofobizujące, poprawiające urabialność, zwiększające przyczepność lub spowalniające albo przyśpieszające wiązanie. Są także tynki z białym cementem, które pozwalają na nałożenie mniejszej ilości białej lub jasnej farby niż przy zastosowaniu zwykłych tynków szarych.
Tynki wapienne jako wykończenie ścian
Ich podstawowym składnikiem jest najczęściej wapno hydratyzowane (sucho gaszone). Gotowe suche mieszanki zawierają też kruszywo mineralne, domieszki i ewentualnie barwniki. Tynki wapienne są paroprzepuszczalne, dzięki czemu sprzyjają regulacji wilgotności i cyrkulacji powietrza, tworząc dobry mikroklimat w pomieszczeniach. Ponieważ kumulują ciepło, latem chronią powierzchnie przed przegrzaniem, a ciepło oddają w okresach przejściowych. Antyelektrostatyczna powierzchnia wyprawy nie przyciąga zanieczyszczeń, a zasadowy odczyn wapna hydratyzowanego minimalizuje ryzyko rozwoju grzybów domowych. Tynki wapienne można stosować w pomieszczeniach suchych i wilgotnych. We wnętrzach o zwiększonej wilgotności lepiej układać tynki wzbogacone substancją hydrofobizującą, np. trasem.
Tynki gipsowe w mieszkaniach deweloperskich
Zawierają gips budowlany, kruszywo, wapno i dodatki uszlachetniające. Układa się je na ścianach i stropach z betonu, betonu komórkowego i ceramiki. Niektóre z nich (zwykle te z domieszką wapna – gipsowo-wapienne) można też stosować na ogrzewaniu ściennym. Są paroprzepuszczalne i nie hamują przepływu pary wodnej przez ściany. Podobnie jak tynki wapienne korzystnie wpływają na mikroklimat, absorbują nadmiar wilgoci z powietrza, a gdy jest jej za mało, oddają ją. Mają właściwości antyseptyczne i taki współczynnik pH jak ludzka skóra, więc nie powodują podrażnień. Dobrze akumulują ciepło, a ich współczynnik przewodzenia ciepła λ jest bardzo niski – dochodzi do 0,25 W/(mK). Ponadto są bardzo odporne na działanie ognia, nagrzewają się trzy razy wolniej niż cementowo-wapienne. Gips jednak powoduje korozję, dlatego wszystkie elementy metalowe (np. kształtowniki wzmacniające narożniki) muszą być zabezpieczone antykorozyjnie.
Wadami zwykłego tynku gipsowego są mała odporność na wgniecenia lub zarysowania oraz utrata wytrzymałości i odkształcanie w przypadku dużego zawilgocenia. Dostępne są jednak twarde tynki gipsowe o dużej odporności, porównywalne z cementowo-wapiennymi, o dużej elastyczności, która zapobiega powstawaniu pęknięć i zarysowań. Pojawiły się również tynki gipsowe hydrofobowe o znacznie mniejszej chłonności, które nadają się nawet do pomieszczeń wilgotnych (np. łazienek). Istnieją też bardzo elastyczne i wydajne lekkie tynki gipsowe (zawierają bardzo lekkie kruszywo) oraz wyprawy akustyczne (tzw. dźwiękochłonne) o fakturze przypominającej tynk baranek, które pochłaniają fale dźwiękowe i redukują pogłos, szczególnie w zakresie średnich i wysokich częstotliwości – nie są tak skuteczne jak izolacja akustyczna z wełny mineralnej, ale łatwiej je wykonać.
Położenie tynków gipsowych jest zdecydowanie prostsze niż cementowo-wapiennych i trwa krócej. Gips wiąże najszybciej ze wszystkich spoiw, dlatego zdecydowana większość tynków gipsowych to tynki maszynowe do nakładania agregatem. Zaprawa gipsowa jest natryskiwana równomiernie w jednej warstwie, przeważnie o grubości 10–15 mm (min. 8 mm). Wygładza się ją i starannie zaciera ręcznie, dzięki czemu ma na tyle gładką powierzchnię, że nie wymaga wyrównywania gładzią. Tynki gipsowe szybko wysychają – do malowania ścian i sufitów można przystąpić już po dwóch tygodniach, warto je tylko przedtem zagruntować.
Gładzie w stanie deweloperskim
Tynki wewnętrzne, o ile nie mają tworzyć grubej, dekoracyjnej faktury, warto wygładzić cienką warstwą gładzi gipsowej (w postaci suchej mieszanki do rozrobienia wodą). Ze względu na dużą chłonność tego rodzaju gładzi lepiej nie układać jej w pomieszczeniach o znacznie podwyższonej wilgotności, czyli w pralniach i suszarniach. Tańsze gładzie trzeba przeszlifować dzień po naniesieniu i wyrównaniu, by usunąć ślady po pacy, zaś poprawnie nałożone droższe gładzie bezpyłowe nie wymagają tej czynności.
Masy bezpyłowe wiążą wolniej od zwykłych, więc jest więcej czasu na obróbkę powierzchni, a ponadto nie trzeba ich gruntować przed malowaniem. Dostępne są też gładzie wzbogacone dodatkiem polimerów poprawiających m.in. wytrzymałość na pękanie.
Do wygładzenia ścian można również wykorzystać gładzie cementowe, wapienne lub polimerowe. Te ostatnie są gotowe do użytku. Dodatek żywic akrylowych zwiększa ich elastyczność, co sprawia, że ułożona gładź ma znacznie mniejszą skłonność do pękania niż zwykła. Warto więc jej używać na podłoża uznawane za trudne – okładziny z płyt g-k lub tynki na powierzchni ogrzewanej. Oprócz tego jest bardziej odporna na wilgoć, zarysowanie lub wgniecenie. Gładzie cementowe i wapienne to suche mieszanki sprzedawane w workach. Cementowa jest trudniejsza w układaniu niż gipsowa, a przy tym nie daje tak gładkiej powierzchni. Zapewnia za to lepszą przyczepność farbom i tworzy twardszą powierzchnię, a zatem trudniejszą do przypadkowego uszkodzenia. Wyrównuje się ją na mokro, nie trzeba jej później szlifować.
Gładź wapienna, podobnie jak gipsowa, jest naturalnie biała (cementowe są też oferowane w wersjach z białym cementem zamiast szarego) i ma zdolność niszczenia drobnoustrojów, więc nie porasta pleśnią. Choć nie charakteryzuje się tak wysoką elastycznością jak polimerowa, nie wykazuje silnego skurczu w trakcie wiązania, co minimalizuje ryzyko powstania mikropęknięć.
Płyty gipsowe – suche tynki w mieszkaniach
To przede wszystkim płyty gipsowo-kartonowe (g-k) lub gipsowo-włóknowe (g-w), które przykleja się bezpośrednio do ścian lub mocuje do rusztu przykręconego do muru (można wtedy ukryć pod nimi przewody lub rury). Płyty sprawdzają się przy wykańczaniu ścian szkieletowych, które trudno się tynkuje, a także do zabudowy poddaszy, by dodatkowo chroniły drewnianą konstrukcję przed działaniem ognia. Typowe płyty g-k mają gipsowy rdzeń obłożony kartonem. W wersji specjalnej karton jest zastąpiony welonem szklanym, a gips wzmocniony włóknami szklanymi i organicznymi lub siatką z włókna szklanego. Najczęściej używa się płyt g-k o grubości 12,5 mm, ale są też takie o grubości 9,5 mm (np. do wykonywania suchych tynków przyklejanych do muru) i 24 mm (bardziej odporne na działanie ognia, lepiej wyciszają wnętrza).
Standardowa szerokość płyt g-k to 120 cm, długość – od 120 do 300 cm. Płyty gipsowo-kartonowe wytwarzane są w wersji zwykłej oraz innych o specjalnych właściwościach, np.: o zwiększonej odporności na wodę, o zwiększonej odporności na ogień, ognio- i wodoodporne, do gięcia na sucho, ciepłochronne, wodoodporne, akustyczne, o podwyższonej wytrzymałości mechanicznej.
Płyty gipsowo-włóknowe zawierają włókna celulozowe – ich dodatek zapewnia płytom odpowiednią sztywność, wysoką odporność na wilgoć i działanie ognia. Zamiennikami płyt gipsowych są płyty cementowo-włóknowe – cięższe, twardsze, bardzo odporne na uszkodzenia i działanie wody – oraz drewnopochodne płyty MFP o twardej gładkiej powierzchni, produkowane z drobnych wiórów.
