Place zabaw dla dzieci z niepełnosprawnościami

inż. Marianna Leśniewicz
inż. Marianna Leśniewicz
2024-07-01 12:30

Place zabaw dla dzieci ze specjalnymi potrzebami dotychczas nie były powszechne w przestrzeniach publicznych czy na osiedlach. Wiele zmieni się po nowelizacji przepisów dotyczących głównie walki z tzw. patodeweloperką, ale też zasad budowy placów zabaw przy budynkach wielorodzinnych. Nowe regulacje uwzględniają m.in. kwestie bezpieczeństwa na takich placach zabaw oraz dostępności dla osób niepełnosprawnych.

Place zabaw dla dzieci z niepełnosprawnościami

i

Autor: GettyImages Większość urządzeń dostępnych na tradycyjnych placach zabaw można wykonać w wersji dla dzieci niepełnosprawnych. Konieczne jest jednak odpowiednie dostosowanie konstrukcji do potrzeb użytkowników
#MuratorOgroduje: Rośliny odstraszające kleszcze

Czym charakteryzuje się plac zabaw dla dzieci niepełnosprawnych? 

Place zabaw dla dzieci z niepełnosprawnościami pełnią podobne funkcje jak te „tradycyjne”. Ich przeznaczeniem jest m.in:

  • zapewnianie rozrywki;
  • poprawa sprawności ruchowej;
  • ćwiczenie sensoryki;
  • rozwijanie zdolności umysłowych i odwagi;
  • przezwyciężanie lęku wysokości;
  • poprawa zręczności;
  • integracja z grupą. 

Niektóre urządzenia dostępne na takich placach zabaw można wykorzystać podczas rehabilitacji. Place zabaw dla dzieci z niepełnosprawnościami najczęściej znajdują się na terenach różnych placówek i ośrodków rehabilitacyjnych dla osób ze specjalnymi potrzebami. Już niebawem takie obiekty będą coraz częściej powstawały również w przestrzeni miejskiej czy na osiedlach. W przypadku, gdy plac zabaw jest dostępny zarówno dla dzieci z niepełnosprawnościami, jak i dla dzieci w pełni sprawnych – taki obiekt nazywa się integracyjnym placem zabaw. 

Większość urządzeń dostępnych na tradycyjnych placach zabaw można wykonać w wersji dla dzieci niepełnosprawnych. Konieczne jest jednak odpowiednie dostosowanie konstrukcji do potrzeb użytkowników – np. montując specjalne platformy do zabezpieczania wózków inwalidzkich czy niskopodłogowe rampy do wózków. Cały kompleks musi być w taki sposób zaprojektowany, aby zapewnić dzieciom łatwe korzystanie z dostępnych urządzeń oraz zagwarantować im bezpieczeństwo. Należy również uwzględnić różnorodność możliwych dysfunkcji u młodych użytkowników tego typu placów zabaw. Wśród nich znajdują się bowiem nie tylko osoby z trudnościami w samodzielnym poruszaniu się, ale też dzieci niewidzące, niesłyszące czy z różnymi problemami neurologicznymi.  

Urządzenia, które można znaleźć na placach zabaw dla niepełnosprawnych to m.in.:

  • urządzenia wielofunkcyjne: wyposażone w zjeżdżalnie, drabinki, schodki, mostki, wieże, podesty z uchwytami i poręczami oraz pionizatory z uchwytami górnymi do asekuracji podczas stania;
  • huśtawki wahadłowe i wagowe;
  • karuzele przystosowane dla wózków inwalidzkich;
  • trampoliny przystosowane dla wózków inwalidzkich;
  • panele wielofunkcyjne.

Powyższe sprzęty są wyposażone w szereg elementów zabezpieczających (jak np. pasy lub odpowiednio wyprofilowane siedziska) zapewniające dzieciom z niepełnosprawnościami bezpieczną zabawę.

Jakie wymogi musi spełniać plac zabaw dla niepełnosprawnych?

Place zabaw dla dzieci z niepełnosprawnościami muszą spełniać następujące normy:

  • PN-EN 1176 – grupa norm dotyczących wyposażenia publicznych placów zabaw;
  • PN-EN 1177 – grupa norm odnoszących się do nawierzchni stosowanych na placach zabaw, z uwzględnieniem obszarów, gdzie niezbędna jest amortyzacja upadku. 

Norma PN-EN 1176 zawiera informacje dotyczące m.in. konstrukcji i zasad projektowania placu zabaw, sposobu montażu i konserwacji urządzeń, ogólnych wymogów bezpieczeństwa i zasad prawidłowego użytkowania. W normie PN-EN 1177 można z kolei znaleźć wytyczne dotyczące doboru nawierzchni, opisy poszczególnych rodzajów nawierzchni, metody obliczeniowe dotyczące właściwości amortyzujących. 

Oprócz powyższych, warunki dotyczące placów zabaw dla niepełnosprawnych są zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W poszczególnych zapisach można znaleźć wytyczne odnoszące się m.in. do tego, w jakich przypadkach wykonuje się place zabaw dla dzieci ze szczególnymi potrzebami oraz w jaki sposób taki plac musi być ogrodzony. 

Nowe przepisy dotyczące placów zabaw od 2024 r. 

Przepisy dotyczące placów zabaw zmienią się 1 sierpnia 2024 r., wraz z wejściem w życie znowelizowanego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Nowe przepisy w prawie budowlanym – „przepisy o patodeweloperce” – odnoszą się m.in. do dostępności obiektów rekreacyjnych dla osób niepełnosprawnych. W zmienionym rozporządzeniu można przeczytać, że: 

  • place zabaw dla osób niepełnosprawnych muszą być odpowiednio ogrodzone – wymagana jest furtka o szerokości min. 1,2 m;
  • plac zabaw dla dzieci (również dla dzieci ze szczególnymi potrzebami) wykonuje się w przypadku budowy jednego budynku mieszkalnego wielorodzinnego, w którym liczba mieszkań przekracza 20;
  • plac zabaw dla dzieci (również dla dzieci ze szczególnymi potrzebami) wykonuje się w przypadku budowy zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych, w którym liczba mieszkań przekracza 20, przy czym co najmniej 30% powierzchni placu zabaw dla dzieci znajduje się na terenie biologicznie czynnym.

Poza określonymi wytycznymi zawartymi w normach czy przepisach, inwestorzy, którzy podejmują się budowy placu zabaw dla dzieci niepełnosprawnych powinni kierować się troską o ich bezpieczeństwo oraz łatwy dostęp i bezproblemowe korzystanie z poszczególnych urządzeń.