Siłownia terenowa na osiedlu – urządzenia, bezpieczeństwo użytkowania

Zobacz galerię 11 zdjęć

Siłownie zewnętrzne to atrakcyjne i praktyczne urozmaicenie osiedli mieszkaniowych. Chętnie korzystają z nich nie tylko osoby aktywne fizycznie, ale także osoby starsze. I nic dziwnego – takie obiekty są bezpłatne oraz dostępne przez całą dobę. Jedną z najważniejszych kwestii podczas projektowania i budowy siłowni plenerowej jest bezpieczeństwo.

Spis treści

1. Siłownia terenowa – czym jest?
2. Siłownia zewnętrzna wymaga zgłoszenia czy pozwolenia?
3. Jakie warunki i wytyczne musi spełniać siłownia terenowa?
4. Zasady projektowania bezpiecznej siłowni zewnętrznej na osiedlu
5. Siłownie zewnętrzne dla niepełnosprawnych
6. Podsumowanie

Siłownia terenowa – czym jest?

Siłownie zewnętrzne, zwane też siłowniami plenerowymi lub terenowymi, to obiekty budowane w przestrzeniach publicznych składające się z różnych sprzętów rekreacyjnych do wykonywania treningu. Najczęściej można je spotkać np. w parkach miejskich czy niewielkich skwerach, ale również na terenach ośrodków wypoczynkowych, placówek edukacyjnych, szpitali czy osiedli mieszkaniowych. Siłownie plenerowe z reguły są finansowane przez miasto w ramach projektów zgłaszanych do budżetów obywatelskich lub lokalnych programów społecznych.

Ze względu na swobodny dostęp oraz brak opłat siłownie zewnętrzne stanowią znakomite narzędzie do promocji aktywnego trybu życia, a także socjalizacji różnych grup wiekowych. W takim otwartym centrum rekreacyjnym mogą znajdować się sprzęty do ćwiczeń różnych części ciała. Producenci oferują urządzenia wielostanowiskowe, zaprojektowania do treningu typu street workout bądź typowo fintessowe. Nierzadko spotyka się również stanowiska przeznaczone dla osób niepełnosprawnych.

Do urządzeń, na które najczęściej można natrafić na siłowni zewnętrznej, należą:

• biegacz;
• drabinka;
• narciarz;
• wahadło;
• twister;
• motyl;
• stepper;
• wioślarz
• wyciąg górny.

Siłownia zewnętrzna wymaga zgłoszenia czy pozwolenia?

Inwestycja, jaką jest budowa siłowni zewnętrznej, podlega konkretnym przepisom prawnym. Pierwsze ważne wytyczne pojawiają się już w art. 29 ust. 1 pkt 20 prawa budowlanego. Zgodnie z tym zapisem, na postawienie siłowni terenowej nie jest potrzebne pozwolenie, lecz wystarczy zgłoszenie do wydziału architektury odpowiedniego urzędu (miasta bądź gminy).

Nie oznacza to jednak braku formalności i budowlanej „samowoli”. Nawet przy zgłoszeniu wymagane jest przedstawienie zestawu dokumentów, w tym: projektu budowy, informacji o dokładnej lokalizacji, zastosowanych sprzętów sportowych. W przypadku braku sprzeciwu ze strony urzędu można przystąpić do budowy.

Jakie warunki i wytyczne musi spełniać siłownia terenowa?

Zgłoszenie budowy siłowni plenerowej do urzędu to tylko pierwszy krok, jaki należy poczynić, jeśli chodzi o kwestie prawne. Istnieje bowiem szereg innych rozporządzeń, z którymi należy się zapoznać. W ustawie prawo budowlane z 1994 roku z późniejszymi zmianami określono, że obiekt w typie siłowni plenerowej powinien zostać zaprojektowany zgodnie z wymogami bezpieczeństwa, ale i dostępności. Z kolei Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r., a w szczególności art. 1 ust. 3 oraz art. 1 ust. 5. zawiera m.in. informacje o nadzorze pełnionym przez odpowiednią spółdzielnię mieszkaniową, a także zasady użytkowania obiektu.

Oprócz tego tematykę siłowni podejmuje również Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. Zapis ten dotyczy tematyki rekreacji oraz zieleni wokół budynków wielorodzinnych. Zostało tu jasno wytyczona lokalizacja siłowni, a zwłaszcza odległość (co najmniej 10 metrów) od budynków, pojemników na śmieci czy ulic.

Jeśli chodzi o standardy bezpieczeństwa, należy przestrzegać przyjętych wytycznych unijnych, które zostały zawarte w normie PN-EN 16630:2015-06. Dotyczy ona bezpośrednio kwestii budowy i wyposażenia siłowni terenowych zainstalowanych na stałe. Norma obejmuje m.in. takie zagadnienia, jak:

• zalecane materiały do budowy i wyposażenia siłowni;
• zasady produkcji i montażu urządzeń do ćwiczeń;
• odległości między sprzętami;
• obowiązek zainstalowania tablicy informacyjnej z instrukcją obsługi, regulaminem, danymi kontaktowymi;
• zamieszczenie instrukcji w formie graficznej.

W dokumencie PN-EN 16630:2015-06 istnieją również bardzo ważne wytyczne o nawierzchniach bezpiecznych. Wokół sprzętów powinno znajdować się specjalne podłoże amortyzujące upadek, dobrane na podstawie parametru wysokości swobodnego upadku. Jednocześnie nie można zapomnieć o wpływie warunków zewnętrznych, co jest kluczowym czynnikiem w przypadku siłowni plenerowych. Materiał nawierzchni musi bowiem być nie tylko bezpieczny i komfortowy dla użytkowników, ale i mieć dobry współczynnik odprowadzania nadmiaru wody deszczowej.

Zasady projektowania bezpiecznej siłowni zewnętrznej na osiedlu

Projekt siłowni zewnętrznej należy rozpocząć od lokalizacji. Jest ona kluczowa z punktu widzenia dostępności dla mieszkańców okolicy, ale również musi być zgodna z zapisami rozporządzeń. Siłownia może powstać na terenie osiedla, parku miejskiego czy innego obszaru wytyczonego np. przez miasto. Należy przy tym dostosować się do wytycznych narzuconych przez odgórne ustalenia.

Jak wskazują przepisy, miejsce rekreacji sportowej powinno znajdować się w odległości co najmniej 10 metrów od ulicy, budynków, miejsc gromadzenia odpadów, a także boisk, placów zabaw oraz innych obiektów rekreacyjnych. Jednocześnie należy zadbać, by miejsce to było dobrze oświetlone, zabezpieczone oraz dostępne. Oczywiście, dbając o komfort użytkowników, dobrze, aby siłownia znajdowała się w miejscu na tyle ustronnym, by uniknąć poczucia skrępowania przez ćwiczących.

Przed nakreśleniem projektu siłowni warto również zastanowić się nad docelowymi użytkownikami. Średnia wieku, potrzeby fizyczne lub ich ograniczenia, dostępny teren – wszystko to pomoże ustalić, jak ma wyglądać inwestycja, ile oraz jakiego rodzaju sprzętów należy zakupić. Ogólnorozwojowe urządzenia dla seniorów będą różniły się od stanowisk dla młodych i aktywnych nastawionych na ćwiczenia siłowe.

Aby zbudować bezpieczną i chętnie odwiedzaną siłownię, warto zadbać o następujące kwestie:

• przygotowanie terenu – powierzchnia pod siłownię musi być wyrównana i stabilna; w przeciwnym razie sprzęty narażone będą na uszkodzenia oraz podtopienia w przypadku ulew;
• konserwacja – urządzenia, które znajdują się na zewnątrz, należy regularnie konserwować, ten sposób posłużą przez długie lata oraz będą bezpieczne dla użytkowników;
• strategiczne położenie – dobrze, jeśli siłownia będzie zlokalizowana w zacisznym kąciku w otoczeniu drzew, które w upalne dni dadzą osłonę przed słońcem;
• profesjonalny montaż – w kwestiach inwestycji przeznaczonych dla ogółu społeczności szczególnie ważne są zasady bezpieczeństwa, które zaleca się przedłożyć ponad cenę, zaleca się znaleźć wykonawcę, który ma doświadczenie w podobnych projektach.

Siłownie zewnętrzne dla niepełnosprawnych

Obecnie coraz częściej projekty miejskie obejmują inwestycje przeznaczone dla osób niepełnosprawnych. W ten sposób promuje się większą aktywność tej grupy oraz wspiera samodzielność. Siłownie zewnętrzne dla niepełnosprawnych są bowiem tak zaprojektowane, że osoby np. poruszające się na wózkach inwalidzkich, mogą integrować się na świeżym powietrzu bez pomocy opiekunów.

Znalezienie podobnych stanowisk do ćwiczeń nie jest obecnie dużym problemem, ponieważ czołowi producenci sprzętów do siłowni zewnętrznych mają w swojej ofercie również produkty dla niepełnosprawnych. Należy przy tym zadbać o wyraźne oznakowanie urządzeń oraz zapewnić do nich dostęp (utwardzone ścieżki dla wózków).

Podsumowanie

Siłownie plenerowe to coraz częstszy widok na osiedlach mieszkaniowych oraz w parkach miejskich. Doskonale wpisują się w ideę, zgodnie z którą aktywność fizyczna powinna być dostępna dla każdego, niezależnie od wieku, płci, sytuacji majątkowej czy sprawności. Planując taką inwestycję, należy zadbać o podstawowe normy prawne i te dotyczące bezpieczeństwa, a jednocześnie o komfort oraz potrzeby przyszłych użytkowników.

inż. Marianna Leśniewicz