Odpady wielkogabarytowe – co do nich zaliczamy, a czego nie? Odpady poremontowe

Odpady wielkogabarytowe, takie jak stare meble czy sprzęt rekreacyjny, jak również pozostałości po budowie czy remoncie, powinny być utylizowane zgodnie z prawem. Które materiały i elementy można zaliczyć do tych grup odpadów, a których nie? W jaki sposób z nimi postępować oraz czym grozi ich nielegalny wywóz? Odpowiadamy w artykule.

Spis treści

1. Czym są odpady wielkogabarytowe? Przykłady
2. Co NIE należy do odpadów wielkogabarytowych?
3. Odpady wielkogabarytowe a sprzęt RTV i AGD 
4. Jak utylizować odpady wielkogabarytowe?
5. Co można zaliczyć do odpadów budowlanych i poremontowych?
6. Utylizacja odpadów budowlanych
7. Czym grozi nielegalny wywóz odpadów wielkogabarytowych i budowlanych? 

Czym są odpady wielkogabarytowe? Przykłady

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi w Polsce przepisami, odpadami wielkogabarytowymi nazywamy odpady komunalne wytwarzane w gospodarstwach domowych, inne niż te umieszczane w standardowych pojemnikach i kontenerach na odpady komunalne. Odpady wielkogabarytowe, jak wskazuje ich nazwa, mają ponadnormatywną wagę, wymiary lub nietypową formę oraz właściwości, w porównaniu do zwykłych odpadów komunalnych. Stąd nie mogą one być wyrzucane do zwykłych pojemników na odpady. Z reguły są to np. przedmioty dekoracyjne, meble czy elementy wystroju wnętrz, ale nie tylko. Co jeszcze można zaliczyć do “gabarytów”? Oto najpopularniejsze przykłady takich odpadów:

• stare meble domowe i ogrodowe (szafy, regały, wersalki, krzesła, stoły);
• dywany;
• wózki, foteliki, zabawki dziecięce;
• akcesoria sportowo-rekreacyjne (rowery, sanki, narty, rolki, walizki itp.);
• karnisze;
• sprzęty domowe bez elektroniki (np. atlas do ćwiczeń);
• obrazy;
• lustra;
• materace i łóżka.

Przy czym, należy pamiętać, że powyższa lista jest wyłącznie przykładowa i nie uwzględnia wszystkich przedmiotów kwalifikowanych jako odpady wielkogabarytowe. 

Co NIE należy do odpadów wielkogabarytowych?

Z uwagi na to, że zakres rzeczy, które można zaliczyć do odpadów wielkogabarytowych jest bardzo szeroki, nierzadko dochodzi do niewłaściwego zakwalifikowania tego typu odpadów. Warto więc wcześniej zaznajomić się z listą przykładowych elementów i rzeczy, których nie możemy nazwać odpadami wielkogabarytowymi. I tak, do “gabarytów” NIE zalicza się:

• materiałów budowlanych i sanitarnych (sanitariaty, palety, belki, grzejniki);
• odpadów poremontowych (papy, gruz, bramy i furtki, płyty g-k, druty, styropiany, kafle, cegły);
• kompletnego sprzętu elektrycznego i elektronicznego AGD i RTV (lodówki, pralki, odkurzacze, telewizory);
• części samochodowych (opony, lampy, fotele, elementy karoserii);
• przyrządów mierniczych (czujniki dymu, termostaty);
• przyrządów medycznych;
• sprzętu oświetleniowego;
• sprzętu telekomunikacyjnego i teleinformatycznego (komputery, laptopy, telefony);
• skrzynek z tworzywa sztucznego i pojemników po materiałach budowlanych;
• odpadów niebezpiecznych i pojemników po takich odpadach (chemikalia, farby, rozpuszczalniki itp.);
• odpadów medycznych;
• choinek;
• worków na śmieci.

Odpady wielkogabarytowe a sprzęt RTV i AGD 

Wcześniej wskazaliśmy, że sprzęty RTV i AGD nie zaliczają się do odpadów wielkogabarytowych. Jednak trzeba podkreślić, że mowa tutaj o kompletnych urządzeniach wraz z ich częściami elektronicznymi. Jednocześnie, dopuszcza się umieszczanie takich sprzętów pod warunkiem uprzedniego demontażu, czyli wydzielenia z nich elementów niebezpiecznych. Do tych ostatnich zalicza się np. baterie, akumulatory, płyny chłodnicze. Pozostawienie takich substancji i elementów mogłoby doprowadzić do skażenia gleby i wody toksynami. Coraz więcej sklepów zajmujących się sprzedażą sprzętu RTV i AGD oferuje bezpłatną usługę odbioru elektroodpadów przy okazji zakupu i dostarczenia nowego sprzętu. 

Jak utylizować odpady wielkogabarytowe?

W kwestii utylizacji “gabarytów” wyróżniamy kilka dróg postępowania. Odpady takie można oddać w ramach zbiórek organizowanych w gminie, w miejscu i o czasie wskazanym w harmonogramie. Z reguły w regulaminach obowiązujących w danej gminie, oprócz harmonogramu wywozu można znaleźć także szczegółowe wytyczne w zakresie maksymalnego czasu pozostawienia odpadów (np. nie wcześniej niż 24 lub 72 godziny przed terminem odbioru), czy też dokładnej lokalizacji umieszczenia pojemników. Stosowne terminy są dostępne na stronach internetowych urzędów.

Wywóz na terenach osiedlowych miast zwykle organizują spółdzielnie mieszkaniowe. Mieszkańcy są informowani odpowiednio wcześniej o planowanym terminie i miejscu zbiórek. “Gabaryty” można składować zarówno luzem, jak i w specjalnych kontenerach. Częstotliwość zbiórek odpadów wielkogabarytowych zależy od danego miasta. Przykładowo, w Warszawie odbiory z zabudowy jednorodzinnej są powtarzane średnio co 3 miesiące, we Wrocławiu – co dwa miesiące. 

Poza terminami wskazanymi w harmonogramach operatorów, mieszkańcy mogą we własnym zakresie, bezpłatnie przekazać odpady wielkogabarytowe do Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK). Zgodnie z postanowieniami tzw. ustawy śmieciowej tego typu punkty powinny być dostępne w każdej gminie. Ich lokalizacje można znaleźć na stronach internetowych poszczególnych gmin. 

Warto przypomnieć o jeszcze jednej popularnej metodzie utylizacji gabarytów, na której można przy okazji trochę zarobić. Mowa o korzystaniu z portali ogłoszeniowych lub mediów społecznościowych, za pośrednictwem których istnieje sposobność oddania lub sprzedaży używanych mebli, materiałów czy sprzętu innym osobom. 

Swoją działalność prowadzą również prywatne firmy zajmujące się wywozem odpadów wielkogabarytowych wraz z usługą wyniesienia ich z domu czy mieszkania. Za taką wygodę oczywiście trzeba zapłacić, a ofert można szukać na serwisach ogłoszeniowych. To szczególnie przydatna opcja wówczas, gdy nie ma możliwości wywiezienia śmieci we własnym zakresie, a termin zbiórki przez gminę jest stosunkowo odległy. 

Czytaj także:

• W jakich godzinach można robić remont w bloku?
• Czy jest obowiązek montażu liczników ze zdalnym odczytem?
• Zasady rozliczania kosztów zakupu ciepła

Co można zaliczyć do odpadów budowlanych i poremontowych?

Mianem odpadów budowlanych nazywa się odpady, które pozostały po remoncie, budowie bądź wykończeniu domu czy mieszkania. Zgodnie z obowiązującym prawem nie można ich umieszczać w zwykłych pojemnikach na śmieci, a jedynie w osobnych kontenerach lub w specjalnych dużych workach, tzw. big bag. Do takich odpadów można zaliczyć m.in.:

• gruz;
• styropian budowlany;
• skuty tynk;
• płytki ceramiczne i ich fragmenty;
• terakotę;
• sanitariaty – np. muszla klozetowa czy wanna;
• wymieniane okna i drzwi;
• opakowania po cemencie, zaprawie, farbie itp.

Ustawa o odpadach jasno określa, że to na wytwórcy odpadów spoczywa obowiązek dalszego gospodarowania nimi. A jak jest w przypadku pozostałości po budowie czy remoncie? Otóż wytwórcą będzie w tym przypadku ten, kto wykonywał prace. Jeśli to tego typu czynności był zatrudniony fachowiec lub specjalistyczna firma, to właśnie oni będą w świetle prawa wytwórcami odpadów zobligowanymi do ich usunięcia. Przy czym, osoby te są odpowiedzialne wyłącznie za odpady, które same wytworzą. Nie można oczekiwać od pracowników uprzątnięcia starych mebli czy elementów, które we własnym zakresie zdemontował zamawiający.

Utylizacja odpadów budowlanych

Pierwszym sposobem na pozbycie się odpadów budowlanych jest oddanie ich do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) znajdującego się na terenie danej gminy. Można również wywieźć gruz samodzielnie na składowisko. Jest to jednak dość uciążliwe, ponieważ wymaga dysponowania odpowiednim pojazdem. Poza tym, zwykle konieczne jest wykonanie kilku odcinków, a gruz i inne odpady pozostawiają zabrudzenia. Alternatywą jest skorzystanie z usług firm specjalizujących się w profesjonalnym wywozie odpadów budowlanych. W ramach tej usługi na miejsce budowy lub remontu dostarcza się specjalny kontener, a po zapełnieniu jest on wywożony. 

Czym grozi nielegalny wywóz odpadów wielkogabarytowych i budowlanych? 

Brak postępowania zgodnie z prawem w przypadku odpadów wielkogabarytowych czy budowlanych wiąże się z ryzykiem nałożenia kar. Rodzaj oraz wysokość kar za nielegalny wywóz odpadów są określone w polskim Kodeksie Wykroczeń. Tego typu przewinienie podlega karze grzywny w wysokości od 20 zł do nawet 5000 zł. Kwota uzależniona jest od zakresu złamania obowiązujących przepisów. Do przykładów nielegalnego postępowania z odpadami zalicza się m.in.:

• wywóz śmieci do lasu;
• wyrzucanie śmieci do zbiorników wodnych;
• porzucanie odpadów w miejscach publicznych lub na tzw. dzikich wysypiskach śmieci;
• zakopywanie śmieci na polu. 

Co więcej, mandat może zostać przyznany także wtedy, gdy odpady zostały wyrzucone do nieprawidłowego pojemnika. W szczególności, jeżeli doszło do uszkodzenia kontenera bądź pojazdu odbierającego odpady. Warto też pamiętać, że nielegalne jest składowanie gruzu czy innych odpadów po budowie i remoncie na prywatnym terenie. Takie postępowanie, zgodnie z Kodeksem Wykroczeń, wiąże się z ryzykiem otrzymania mandatu w wysokości do 1500 zł. Osobę odpowiedzialną za nielegalne gospodarowanie odpadami można również obciążyć kosztami oczyszczenia wody czy rekultywacji gleby w zanieczyszczonym miejscu. W skrajnych przypadkach możliwe jest wyznaczenie kary ograniczenia albo pozbawienia wolności. 

inż. Marianna Leśniewicz