Liczniki ze zdalnym odczytem. Czy jest obowiązek montażu liczników ze zdalnym odczytem?

Liczniki ze zdalnym odczytem to jeden z elementów wdrożenia prawa unijnego, które w ostatnim czasie bardzo mocno koncentruje się na zwiększaniu energooszczędności i tzw. inteligencji budynków oraz kreowaniu zachowań energooszczędnych u konsumentów energii. Poświęcona temu zagadnieniu jest tzw. Dyrektywa EED.

Spis treści

1. Liczniki ze zdalnym odczytem – obowiązek w budynkach wielolokalowych
2. Od kiedy należy stosować liczniki ze zdalnym odczytem?
3. Podstawa prawna

Liczniki ze zdalnym odczytem – obowiązek w budynkach wielolokalowych

Od kilku lat prawo unijne konsekwentnie zmierza do zmniejszenia konsumpcji energii. Cele te osiągane są wielotorowo, m.in. poprzez:

• wspieranie przedsięwzięć termomodernizacyjnych, takich jak docieplenia budynków, wymiana stolarki otworowej, modernizacja instalacji cieplnych,
• promowanie odnawialnych źródeł energii,
• kreowanie zachowań energooszczędnych.

Jak wiadomo, dla konsumenta, odbiorcy końcowego, kluczową kwestią jest ponoszony przez niego koszt związany z zakupem ciepła lub nośnika ciepła. Świadomość odnośnie tego, ile zużywa energii i ile to kosztuje, daje mu możliwość bieżącego korygowania swoich kosztów i dzięki temu szybkiego osiągania efektu redukcji kosztów. Dlatego też na mocy dyrektywy Unijnej UE 2018/2002 w sprawie efektywności energetycznej, zwanej popularnie dyrektywą EED (Energy Efficiency Directive), od 25 października 2020 r. nowo instalowane liczniki (urządzenia pomiarowe) w budynkach wielolokalowych muszą umożliwiać zdalny odczyt swoich wskazań.

Przeczytaj również na temat:

• przeglądów okresowych budynków
• praw i obowiązków zarządcy nieruchomości

Zapisy art. 9 i 10 Dyrektywy dotyczące rozliczania kosztów ciepła zostały implementowane do polskiego porządku prawnego. W dniu 21 kwietnia 2021 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, która dokonuje też zasadniczych zmian w art. 45a ustawy Prawo energetyczne (dalej: upe). Ustawa ta weszła w życie 22 maja 2021 r. Natomiast 7 grudnia 2021 r. Minister Klimatu i Środowiska wydał rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy, w którym określił:

• szczegółowe warunki ustalania technicznej możliwości i opłacalności zastosowania w budynku wielolokalowym ciepłomierzy, podzielników kosztów ogrzewania oraz wodomierzy do pomiaru zużycia ciepłej wody użytkowej służących do rozliczeń kosztów zakupu ciepła na przygotowanie ciepłej wody użytkowej, mających funkcję zdalnego odczytu;
• szczegółowe warunki wyboru metody rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe w budynku wielolokalowym;
• zakres udzielanych informacji dotyczących rozliczeń kosztów zakupu ciepła dla użytkowników lokali zaopatrywanych w energię cieplną, chłodniczą lub ciepłą wodę użytkową z centralnego źródła w budynku wielolokalowym.

Rozporządzenie to weszło w życie 24 grudnia 2021 r.

Znowelizowane przepisy upe wprowadzają obowiązek montażu urządzeń do rozliczania kosztów ogrzewania oraz kosztów przygotowania ciepłej wody we wszystkich lokalach w budynkach mieszkalnych wielolokalowych. Ustawa wymienia, że do tego celu mają służyć ciepłomierze, podzielniki kosztów ogrzewania oraz wodomierze ciepłej wody. Wszystkie te urządzenia muszą mieć funkcję zdalnego odczytu.

I tak, stosownie do art. 45a ust. 7 upe, jeżeli miejsce zainstalowania układu pomiarowo-rozliczeniowego służącego do rozliczeń kosztów zakupu ciepła lub chłodu jest wspólne dla dwóch lub więcej budynków wielolokalowych albo dwóch lub więcej grup lokali lub lokali, właściciele lub zarządcy tych budynków lub lokali są obowiązani wyposażyć:

• te budynki i grupy lokali w ciepłomierze,
• te lokale, o ile jest to technicznie wykonalne i opłacalne: w ciepłomierze lub w podzielniki kosztów ogrzewania, w wodomierze do pomiaru ciepłej wody użytkowej; urządzenia te powinny mieć funkcję zdalnego odczytu.

Natomiast budynki z instalacją ogrzewczą wodną zasilaną z sieci ciepłowniczej lub budynki mające więcej niż jedno mieszkanie bądź lokal użytkowy zasilane z kotłowni wyposaża się w urządzenia służące do rozliczenia zużytego ciepła lub chłodu obejmujące:

• ciepłomierz do pomiaru ilości ciepła dostarczanego do instalacji ogrzewczej budynku, posiadający funkcję zdalnego odczytu;
• ciepłomierze lub podzielniki kosztów ogrzewania posiadające funkcję zdalnego odczytu, umożliwiające indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania poszczególnych mieszkań lub lokali użytkowych w budynku, o ile jest to techniczne wykonalne i opłacalne;
• wodomierze do pomiaru ciepłej wody użytkowej dla poszczególnych mieszkań lub lokali użytkowych w budynku, posiadające funkcję zdalnego odczytu, o ile jest to techniczne wykonalne i opłacalne;
• urządzenie do pomiaru ilości zużytego paliwa w kotłowni (art. 45a ust. 7a upe).

Warto zwrócić uwagę, że obowiązek stosowania ciepłomierzy z funkcją odczytu zdalnego nie oznacza automatycznie obowiązku wyposażenia każdego budynku wielolokalowego w lokalowe ciepłomierze lub podzielniki kosztów. W każdym budynku musi się znaleźć ciepłomierz główny (budynkowy), który umożliwia pomiar ilości ciepła dostarczanego do instalacji ogrzewczej budynku, zarówno w przypadku własnej kotłowni, jak i ciepła sieciowego, wyposażony w funkcję odczytu zdalnego. Natomiast urządzenia służące do rozliczenia zużytego ciepła lub chłodu – ciepłomierze lub podzielniki kosztów ciepła – dla lokali należy montować po technicznej i ekonomicznej analizie możliwości zastosowania tych urządzeń.

Od kiedy należy stosować liczniki ze zdalnym odczytem?

Zasada, że wszystkie nowo instalowane liczniki w budynkach wielolokalowych muszą być wyposażone w funkcję zdalnego odczytu obowiązuje od dnia wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, czyli od 22 maja 2021 r.

Natomiast urządzenia zamontowane przed wejściem w życie tego obowiązku muszą zostać doposażone w odpowiednie nakładki umożliwiające zdalny odczyt lub wymienione na nowe, fabrycznie zapewniające możliwość odczytu zdalnego, do 1 stycznia 2027 r. Zgodnie bowiem z art. 16 ustawy zmieniającej, do dnia 1 stycznia 2027 r. właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego zastąpi ciepłomierze, podzielniki kosztów ogrzewania lub wodomierze do pomiaru ciepłej wody użytkowej zamontowane przed dniem wejścia w życie tej ustawy, urządzeniami mającymi funkcję zdalnego odczytu.

Oznacza to, że jeśli w naszym budynku istnieje techniczna możliwość i ekonomiczna opłacalność zainstalowania urządzeń mających funkcję zdalnego odczytu, a wcześniej zainstalowane były urządzenia nie posiadające tej funkcji, to do dnia 1 stycznia 2027 r. należy wymienić je na urządzenia umożliwiające zdalny odczyt.

Podstawa prawna

1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 z dnia 11 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej.
2. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.).
3. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r., poz. 868).
4. Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 grudnia 2021 r. w sprawie warunków ustalania technicznej możliwości i opłacalności zastosowania ciepłomierzy, podzielników kosztów ogrzewania oraz wodomierzy do pomiaru ciepłej wody użytkowej, warunków wyboru metody rozliczania kosztów zakupu ciepła oraz zakresu informacji zawartych w indywidualnych rozliczeniach (Dz.U. z 2021 r., poz. 2273).
5. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1225 ze zm.).