Place zabaw. Nowe regulacje dotyczące placów zabaw

Place zabaw objęły ważne zmiany w wymaganiach prawnych i normatywnych. O ile zmiany normatywne są krokiem porządkującym szereg zagadnień dotyczących placów zabawa, o tyle prawne należy ocenić raczej negatywnie, bo powodują, że na place zabaw jest coraz mniej miejsca.

Nowe regulacje dotyczące placów zabaw

Zasady dotyczące budowy placów zabaw określone zostały w przepisach ustawy Prawo budowlane (dalej: upb) oraz przepisach rozporządzenia w sprawie warunków technicznych (dalej: rozporządzenie), jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Stosownie do art. 3 upb huśtawka, karuzela, a nawet ławka i śmietnik są elementami małej architektury, czyli obiektami budowlanymi, dlatego też decydując się na budowę, bądź remont placu zabaw należy dokładnie zapoznać się z przepisami prawa budowlanego.

Stosownie do znowelizowanego § 40 ust. 3 rozporządzenia, odległość placów zabaw dla dzieci, boisk dla dzieci i młodzieży oraz miejsc rekreacyjnych od linii rozgraniczających ulicę, od okien pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz od miejsc gromadzenia odpadów powinna wynosić co najmniej 10 m, przy zachowaniu wymogów § 19 ust. 1. Dotychczas wymóg zachowania powyższych odległości odnosił się wyłącznie do placów zabaw przy budynkach wielorodzinnych, po zmianach regulacja ta obejmuje każde boisko i miejsce rekreacyjne

Dlatego ważne jest, aby projektując nowy plac zabaw lub modernizując istniejący, uwzględnić te zmiany w przepisach i odpowiednio dostosować usytuowanie elementów małej architektury, tak aby spełniały wymagane odległości od linii rozgraniczających ulicę, okien mieszkań oraz miejsc gromadzenia odpadów. Dzięki temu zapewnimy bezpieczeństwo i komfort użytkowników, a także będziemy działać zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Ważne jest, aby spełnić to wymaganie, ponieważ montaż elementu małej architektury wymaga wcześniejszego zgłoszenia w miejscowym wydziale architektury. Jednak proces ten może być skomplikowany, ponieważ nie ma spójnego podejścia urzędników do formalności i sposobu mierzenia tych odległości. Rozporządzenie odnosi się do odległości od placu zabaw, ale nie precyzuje, od którego miejsca należy dokonać pomiaru ani nie wyjaśnia jednoznacznie, co faktycznie kwalifikuje się jako plac zabaw.

O projektowaniu, wyposażeniu, kontrolach placu zabaw w 2023 roku piszemy w artykule: Place zabaw 2023

W celu zgodnego z przepisami montażu elementu małej architektury, zaleca się skonsultowanie się z miejscowym wydziałem architektury, aby uzyskać jasne wytyczne dotyczące formalności i pomiarów odległości.

Możliwe są różne podejścia do pomiaru odległości na placu zabaw. Może być to np. pomiar do ogrodzenia, jeśli takie istnieje. Rozwiązanie to jest jednak bardzo subiektywne, ponieważ montaż ogrodzenia na placu zabaw nie jest obowiązkowy. Dodatkowo, poza placem zabaw ogrodzenie może też obejmować całą nieruchomość wraz z budynkiem.

Inny sposób mierzenia odległości na placu zabaw to pomiar do tzw. strefy bezpieczeństwa. Przez strefę bezpieczeństwa należy rozumieć normatywną powierzchnię zderzenia, która powinna zostać wyznaczona wokół każdego urządzenia zabawowego zgodnie z normą PN-EN 117.

Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest jednak pomiar do urządzenia. Podejście to zakłada, że odległość 10 m powinna być mierzona do samego urządzenia zabawowego, które jest traktowane jako obiekt budowlany. Dzięki temu można bardziej efektywnie planować rozmieszczenie urządzeń na placu zabaw.

Zalecana odległość od okien pomieszczeń, w których ludzie przebywają co najmniej 2 godziny w ciągu doby, wynosi 10 metrów. To wymaganie odnosi się do wszystkich pokoi w mieszkaniach, z wyjątkiem łazienek, klatek schodowych oraz pomieszczeń gospodarczych. Aby określić odległość od linii rozgraniczających ulicę, warto sprawdzić przebieg tych linii na mapie. Ważne jest, aby zaznaczyć, że nie ma precyzyjnych wymogów co do prowadzenia pomiaru na poziomie, zatem nie jest to wymóg obowiązkowy zgodnie z przepisami.

Stosownie do § 19 rozporządzenia place zabaw powinny być lokalizowane w odległości:

• 7 m od parkingów z maksymalnie 10 stanowiskami (wcześniej granica pomiędzy 7 a 10 m była ustalona na 4 stanowiskach),
• 10 m od parkingów z 11–60 stanowiskami,
• 20 m dla pozostałych parkingów.

Wymóg zachowania powyższych odległości odnosi się do samochodów osobowych. Jeśli chodzi o samochody ciężarowe, przepisy wymagają zachowania większych odległości.

Wymogi dotyczące budowy placów zabaw są obecnie bardzo restrykcyjne, co znacząco ogranicza dostępne miejsca na ich urządzenie. Istnieje także wiele różnych interpretacji dotyczących tego, kto i na jakiej mapie może zgłosić projekt budowy małej architektury. Obecnie, coraz częściej urzędnicy preferują podejście najbardziej wymagające, czyli przedstawienie projektu na specjalnej mapie do celów projektowych, sporządzonej przez uprawnionego architekta. Przyjmowana jest również mapa, która powstała 3-12 miesięcy wcześniej.

Należy dodać, że sam proces pozyskania odpowiedniej mapy kosztuje około 1000 złotych i trwa od 3 do 6 tygodni. Po doliczeniu wynagrodzenia architekta, całkowity koszt postawienia nawet zwykłej ławki może wynieść około 1500 złotych, nie wliczając kosztów samej ławki. W związku z tym, warto rozważyć planowanie inwestycji w sposób kompleksowy i na początkowym etapie zasięgnąć porady urzędu w sprawie możliwości akceptacji prostszych, amatorskich rysunków wykonanych na mapach archiwalnych.

W sensie formalnym znacznie mniej problematycznym rozwiązaniem może być zrezygnowanie z budowy tradycyjnego placu zabaw na rzecz ogrodu zabaw. Dzieci mogą cieszyć się wieloma wartościowymi atrakcjami bez konieczności stawiania typowych urządzeń zabawowych, które zazwyczaj wymagają związania z gruntem.

Warto więc rozważyć takie rozwiązania, które nie będą wymagały montażu elementów małej architektury, jak np.:

• wykorzystanie elementów roślinnych, np. żywych szałasów i tuneli z wikliny,
• urządzenie ogródka ziołowo-warzywnego i kwiatowego,
• ustawienie piaskownicy, której nie trzeba kotwić w gruncie,
• stworzenie placu zabaw w koncepcji luźnych części (ang. loose parts), czyli wykorzystanie różnych przenośnych elementów takich jak wielkie klocki z plastiku czy różne pianki przeznaczone do zabawy pianki.

Decydując się na wymienione powyżej opcje unikamy kosztownej i czasochłonnej procedury zgłoszenia w wydziale architektury, która wymagana jest przy montażu elementów małej architektury. W takim przypadku wystarczy korzystać z zdrowego rozsądku i dbać o zachowanie dobrych relacji sąsiedzkich.

Obowiązek zgłoszenia dotyczy tylko tych elementów małej architektury, które mają być zamontowane w miejscach publicznych. W praktyce, jednak, większość terenów należących do wspólnot mieszkaniowych czy spółdzielni jest uznawana za miejsca publiczne przez sądy.

Z orzecznictwa …

"Miejscem publicznym" w rozumieniu art. 30 ust. 1 pkt 4 upb jest miejsce ogólnodostępne, otwarte, a więc miejsce, z którego korzystać może nieograniczona liczba osób, niezależnie od tego komu przysługuje prawo własności danej nieruchomości. Nie można przyjąć, że plac zabaw znajdujący się na nieruchomości będącej własnością wspólnoty mieszkaniowej nie jest miejscem publicznym.

Wyrok NSA sygn. akt II OSK 2472/11

Ważne!

Brak obowiązku zgłoszenia nie zwalnia z konieczności przestrzegania odległości określonych w rozporządzeniu.