Kara za niesegregowanie śmieci w bloku. Sposoby na wyegzekwowanie segregacji odpadów przez członków wspólnoty mieszkaniowej
Chociaż segregacja odpadów już od kilku lat nie jest dobrowolna, lecz obowiązkowa – wciąż nie brakuje osób, które nie wykazują troski o środowisko i nie stosują się do zasad. Tego typu sytuacje są coraz częstsze w budynkach wielorodzinnych, gdzie większość mieszkań zajmują najemcy. Jakie kary grożą za niestosowanie się do przepisów i w jaki sposób wspólnoty mogą nakłonić mieszkańców do poprawnego segregowania odpadów? Odpowiadamy.
Spis treści
- Segregacja odpadów a przepisy prawne
- Nieprawidłowa segregacja odpadów w bloku – kto to kontroluje i czym grozi?
- Jak wspólnoty mieszkaniowe mogą zachęcić mieszkańców do segregacji odpadów?
- Kontrowersje dotyczące odpowiedzialności zbiorowej za złą segregację
Segregacja odpadów a przepisy prawne
Segregacja odpadów komunalnych jest w Polsce obowiązkowa od 1 stycznia 2020 r. – tego dnia weszła w życie znowelizowana ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Odpady należy segregować z podziałem na 5 frakcji przypisanych do poszczególnych kolorów:
- niebieski: papier;
- żółty: metale i tworzywa sztuczne;
- zielony: szkło;
- brązowy: bioodpady;
- szary: odpady zmieszane.
Objęcie wszystkich mieszkańców systemem zbiorki odpadów komunalnych należy do obowiązków gminy. Podobnie jak ustalanie stawek za wywóz śmieci. W danym roku kalendarzowym gmina musi również osiągnąć wymagany poziom recyklingu, odpadów do ponownego użycia oraz bioodpadów. Brak osiągnięcia tych norm grozi nałożeniem kary pieniężnej na gminę przez wojewódzki inspektorat ochrony środowiska. Również niezastosowanie się do reguł segregacji śmieci wiąże się z kontrolami i karami pieniężnymi.
Ponadto, zgodnie z ustawą z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 1996 r. Nr 132 poz. 622 ze zm.), w odniesieniu do budynków wielorodzinnych zastosowanie ma tzw. zbiorowa odpowiedzialność za brak segregacji odpadów. Innymi słowy – cala wspólnota ponosi większe opłaty, gdy przynajmniej jeden lokator nie segreguje odpadów.
Nieprawidłowa segregacja odpadów w bloku – kto to kontroluje i czym grozi?
Teoretycznie mieszkańcy budynków wielorodzinnych mogą otrzymać karę za niesegregowanie odpadów. Obowiązuje ona jednak wtedy, gdy zaniechanie lub nieprawidłowe wykonanie tej czynności zostanie udowodnione. Stąd najczęściej zastosowanie ma wspomniana już odpowiedzialność zbiorowa, która w praktyce polega na podwyższeniu opłat dla wszystkich mieszkańców.
Firmy zajmujące się wywozem śmieci mogą zgłosić do urzędu gminy fakt nieprzestrzegania zasad segregacji odpadów. Dopiero po potwierdzeniu tego zgłoszenia gmina przystępuje do działania. Konsekwencje finansowe z reguły oznaczają podniesienie składki za wywóz śmieci bądź nałożenie dodatkowych kar (wynoszących dwu- lub nawet czterokrotność opłaty podstawowej).
Czasami stosuje się inne rozwiązania – w przypadku nieprawidłowej segregacji, śmieci nie są odbierane, dopóki wspólnota lub zarządca nie dokonają ponownej, poprawnej selekcji.
Uprawnienia do kontrolowania poprawności segregowania odpadów posiada również Straż Miejska, która w razie wykrycia nieprawidłowości może nałożyć mandat w wysokości do 500 zł. Czasami kontrole przeprowadzają sami zarządcy nieruchomości, a w niektórych gminach działają tzw. Eko Patrole – ekologiczne służby porządkowe.
Przeczytaj także:
- Co zrobić ze starymi plastikowymi oknami? Recykling okien PVC
- Odpady wielkogabarytowe – co do nich zaliczamy, a czego nie? Odpady poremontowe
- Etykiety energetyczne urządzeń grzewczych. Czym są i jak je czytać?
Jak wspólnoty mieszkaniowe mogą zachęcić mieszkańców do segregacji odpadów?
Wspólnoty mieszkaniowe mają do dyspozycji wiele środków i narzędzi, dzięki którym mogą realnie wpływać na dokonywanie segregacji odpadów przez mieszkańców. Jednym z takich instrumentów jest edukacja i rozpowszechnianie informacji. Ulotki, broszury, plakaty i inne materiały edukacyjne mogą być rozdawane lub umieszczane w widocznych miejscach w pobliżu śmietników. Takie wskazówki i instrukcje działają na mieszkańców mobilizująco i przypominają o obowiązujących zasadach. Popularne jest też tworzenie stron internetowych poświęconych tematyce segregacji, a czasem wspólnoty organizują spotkania z ekspertami.
Zasady dotyczące obowiązkowej selekcji odpadów, w tym zakresy odpowiedzialności, możliwych kar i innych konsekwencji powinien obejmować regulamin wspólnoty mieszkaniowej. Dobrą praktyką jest też wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za kontrolowanie selekcji odpadów. Osoba taka może sprawdzać zawartość pojemników i zgłaszać ewentualne naruszenia regulaminu.
Innym sposobem walki z niewłaściwą segregacją śmieci na osiedlach mieszkaniowych jest montaż monitoringu w pobliżu wiat śmietnikowych. Obecność kamer ma przede wszystkim działać dyscyplinująco na właścicieli mieszkań i lokatorów, ale nie tylko. Poza tym monitoring przyczynia się do zapobiegania aktom wandalizmu, a także umożliwia gromadzenie materiałów dowodowych w przypadku różnego typu naruszeń. Należy jednak pamiętać o ochronie prywatności mieszkańców i stosować kamery zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Wspólnota mieszkaniowa powinna też wdrażać działania mające na celu ułatwienie segregowania odpadów. Mowa tu m.in. o zwiększeniu liczby najczęściej wykorzystywanych pojemników czy ich odpowiednim oznakowaniu. Istotne jest też regularne opróżnianie kontenerów oraz ustawienie ich w łatwo dostępnym miejscu.
Kontrowersje dotyczące odpowiedzialności zbiorowej za złą segregację
Wprowadzenie odpowiedzialności zbiorowej za segregację odpadów w blokach i innych budynkach wielorodzinnych wzbudza wiele kontrowersji. Zwolennicy tego rozwiązania argumentują, że motywuje to mieszkańców do segregowania śmieci, a także ułatwia egzekwowanie obowiązujących zasad.
Przeciwnicy natomiast uważają, że jest to niesprawiedliwe i nieskuteczne. I rzeczywiście, w przypadku odpowiedzialności zbiorowej osoby, które segregują śmieci są karane, a te, które tego nie robią nie są nawet informowane o tym, że ich działania mogą mieć negatywne konsekwencje dla innych mieszkańców. Nie ma również gwarancji, że solidarne kary w postaci wyższych opłat faktycznie prowadzą do rozwiązania problemu selekcji odpadów.
Zdaniem członków wspólnot takie postępowanie jest niesprawiedliwe społecznie, a nawet niezgodne z konstytucją. W niektórych miastach złożono nawet obywatelskie projekty uchwały zmieniające przepisy dotyczące dodatkowych opłat wynikających z odpowiedzialności zbiorowej za segregację odpadów.
